Filmlerdi su’wretke alıwdın’ o’zine ta’n qızıqları menen bir qatarda qıyınshılıqları, mashaqatları, ha’tte ayırım qa’telikleri de ushırasadı. Filmdi tu’siriw tamamlang’annan son’ rejissyordın’ miynetleri o’zin aqlasa, geyde sa’tsizliklerge de ushıraydı. Usınday filmlerdin’ biri – ataqlı “Titanik” filmi.

1997 jılı “Titanik” filminin’ byudjeti 200 million dollardı qurap, rekordlı da’rejege jetti.

“En’ jaqsı film” atag’ı boyınsha “Oskar” ha’m “MTV Movie Award” ataqların birge alg’an en’ da’slepki film.

“Oskardın’” 14 nominatsiyası boyınsha ataqqa usınılg’an ekinshi film. Birinshi orında – “Barlıg’ı Eva haqqında” (1950).

Sonın’ menen bir qatarda “Oskardın’” 11 sıylıg’ına iye bolg’an u’sh filmnin’ biri. Basqaları – “Ben-Gur” (1959), “Ju’zik Hu’kimdarı” (2003).

“Oskardın’” 14 nominatsiyasına talaban bolg’anlıg’ına qaramastan, “En’ ayrıqsha aktyor” atag’ına hesh kim iye bola almadı.

“Titanik” du’nya ju’zinde 1 milliard qa’rejet jıynag’an da’slepki film. Bul filmnen son’ “Ju’zik Hu’kimdarı” (2003) menen “Ten’iz qaraqshıları” (2006) filmleri bunday joqarı na’tiyjege eristi.

Arqa Amerikada en’ ko’p payda tapqan film. Paydası 600 788 188 dollar. Bul rekordtlı tabıs.

“Titanik” 1997 jılı dekabr ayınan baslap 1998 jıl 2 aprelge shekem, 15 ha’pte dawamında ko’rsetilgen.

Ekaterinburg qalasının’ “Salyut” kinoteatrında en’ ko’p ko’rsetilgeni ushın Ginnes rekordlar kitabına kirgen. Sebebi, ko’rsetilgen filmnin’ bir minutı bir million dollarg’a sa’ykes keledi.

Filmnin’ buyudjeti 200 million dollar, yag’nıy sarıplang’an g’a’rejet an’sat qaplang’an. Al 1910-1912 jj islep shıg’arılg’an “Titanikke” bolsa, 7,5 million dollar sarıplang’an.

Su’wretke alıwg’a arnalg’an kemeler ha’m onın’ bo’lekleride haqıyqıy etip islengen. Tariyxta bolg’an “Titaniktin’” uzınlıg’ı 265 metr. Al su’wretke alıwg’a tayarlang’an jasalma kemenin’ uzınlıg’ı 231 metr.

Bas qa’ha’rmanlardın’ ro’lin oynawg’a talaban bolg’an aktyorlar:

- Mettyu Makkonaxi – ol ro’lge ılayıq dep qabıllang’an en’ da’slepki talaban. Keyin Djeyms Kameronnın’ o’zi bul ro’ldi Leonardo Dikaprionın’ oynag’anın qa’legen.

- Kristian Beyl baslı talabanlardın’ biri bolg’an. Biraq filmde og’an oynaw buyırmadı.

- Ko’plegen filmlerde bas ro’llerdi oynag’an Makoley Kalkin de filmge tu’siwge talaban bolg’an.

- Al Rozanın’ ro’lin oynag’an Keyt Winslettin’ ornına Gvinet Peltrow talaban bolg’an.

- 101 jaslı Rozanın’ ro’lin 86 jastag’ı Gloriya Styuart orınlag’an.

Haqıyqıy ashıqlar bir-birin unatatug’ınlıg’ı, su’yiwi haqqında tek Roza filmnin’ son’ında g’ana, Djek ekewi suwg’a batayın dep atırg’an waqıtta “Men seni su’yemen” dep aytadı. Al Djek muxabbatın is-ha’reketleri menen bildirip, bul so’zdi ulıwma aytpag’an.

Su’wretke alıw tamamlang’annan son’ “Titanik” kemesinin’ u’lken nusqaları bo’linip, temir qabıllaytug’ın orıng’a o’tkerilgen.

Rozanın’ su’wretin salıp atırg’an epizodtag’ı qollar Djeymos Kamerondiki. Djektin’ su’wret da’pterindegi basqa su’wretleri de rejissyordın’ o’zine tiyisli. Djeymos Kameron shebaqay bolg’anı ushın, aynadan paydalanıp, montaj arqalı o’zgertilgen.

Kemedegi ko’plegen gilemler ha’m shamlardın’ dekoratsiyasına 1935 jılı qollanıwdan shıg’ıp qalg’an Titaniktin’ egizi “Olimpiktin’” bo’leklerin alıp qollang’an. Al “Olimpiktin’” qalg’an bo’lekleri Angliyadag’ı “Aq aqqıw” miymanxanasında jaylasqan. Titaniktin’ ishki ko’rinisi de “Olimpikke” uqsatıp islengen.

Kameron film barısında, qosımsha titrlarda usıg’an shekemgi tın’lang’an muzikalardı qollanıwg’a qarsı bolg’an. Kompozitorlar Djeyms Xorner ha’m Willom Djennigsom ha’m qosıqshı Selena Dion menen birge “My Heart Will Go On” qosıg’ın arnawlı jazg’an. Qosıqshı qosıqtı birinshi ret Djeymsqa tın’latadı. Son’ qosıq ko’pshilikke unaydı.

“Titaniktin’” muzlı taw (ayzberg) menen du’gisiwi waqtında Leonardo menen Keyttin’ arqa ta’repine jasıl ekran ornatqan. Son’ kompyuter arqalı ayzbergke almastırılg’an. Haqıyqıy bolıp ko’riniw ushın, su’wretke alıw waqtında kemenin’ u’stine ta’biyiy muzlardı qoyg’an.

Filmdegi qa’telikler:

Djeyms Kameron su’wretke alıw barısında u’lken qa’telikke jol qoydı. 1912 jılı 15 aprelde aspan aysız bolıp, a’tirap qaran’g’ı edi. Al rejissyor dekoratsiyanı anıq ko’rsetiw ushın haqıyqıy o’mirde ofitserlerdin’ qolında bolmag’an fonariklerdi olarg’a uslatqan. Biraq, 1912 jılı ofitserlerdin’ qolında fonarik bolmag’an.

Zoolog qa’nigelerdin’ aytıwınsha, okeandag’ı delfinler Atlantika okeanının’ delfinleri emes, al Tınısh okeanının’ delfinleri eken.

Djek Rozanın’ su’wretin salıp bergeni ushın Roza Djekke Ruzvelt tan’bası basılg’an 10 tsentlik tıyın menen haqısın to’leydi. Tiykarınan Ruzvelttin’ su’wreti sa’wlelengen tıyın 1946 jılı shıqqan.

Djektin’ ko’mir menen salg’an su’wretleri 80 jıl suwdın’ astında jatsa da jaqsı saqlang’an.

“Titanikti” tolıg’ı menen ko’rsetken bo’limlerinen kemege qaray bag’ıtlang’an tolqınlardı ko’riwge boladı. Bunday tolqınlar ashıq okean ortasında ushıraspaydı eken.

Filmnin’ da’slepki ko’rinisinde qubır (truba) suwg’a batıp, kemenin’ ha’m yarımı suwg’a tez kirip baratırg’anın ko’riwge boladı. Al bunnan keyingi epizodta qubırdın’ kishi bo’legi g’ana suwg’a kirip turg’anın ko’remiz.

Filmde ofitser Merdoktın’ kishi qayıqqa mingiziw ushın para alg’anı ko’rsetiledi. Al bunday waqıya 1912 jılda ju’z bermegen, Wilyam Merdok o’z parızın hadal orınlap, ko’p jolawshılardı qutqarg’an adam. Aman qalg’an jolawshılardın’ 75 payızı Wilyam Merdoktın’ basqarg’an on’ portınan qutqarılg’an. Usı qa’telikleri ushın “XX a’sir Foks” kinokompaniyası Merdoktın’ tuwılıp o’sken jeri Dalbit xalqınan ra’smiy tu’rde keshirim sorag’an.

Brok saqallı ja’rdemshisi menen so’ylesip kiyatırg’an waqtında “temeki shegiw qadag’an” belgisin anıq ko’riwge boladı. Keyin usı belgi joq bolıp ketedi.



Qartayg’an Rouzdı “Keldish” portına vertolyot penen alıp kelgen waqıtta qulag’ına uzın sırg’alar tag’ılg’an. Azg’ana minuttan son’ usı sırg’alar dumalaq sırg’alarg’a o’zgeredi. 100 jastag’ı Rouzdın’ azg’ana minut ishinde sırg’a almastırıp u’lgeriwi mu’mkin be eken?



Film son’ında sırg’alar qaytadan da’slepki halatına kelgen.



Rouz filmnin’ basında yag’nıy ko’likten tu’sken waqıtta erninin’ u’stindegi qalı shep jaqta edi. Al kinonın’ basqa bo’leklerinde qalı on’ jag’ında.Filmdi tu’siriwde bul aynanın’ ta’siri bolıwı menen baylanıslı.



Aynanı qollanıwdag’ı tag’ı bir qa’telik: kinooperator kamerasının’ qulag’ın shep qolı menen uslap turıptı. Al kameranın’qulag’ı tek on’ ta’repte boladı.



Kapitan Smit Merdokqa “Alg’a” buyrıg’ın bergen waqıtta quyash nurı shep ta’repke tu’sedi. Merdok buyrıqtı orınlawg’a baratırg’an waqıtta quyash nurı aldınan tu’sedi.



Djek penen Fabritsio Titaniktin’ tumsıg’ına delfinlerdi ko’riwge baradı. Keyin usı jerge Roza menen Djek te baradı, biraq eki tumsıq bir-birinen basqasha.



Kapitan Smittin’ baqlaw waqtındag’ı tez o’zgerisleri.



Djek ha’m Roza so’ylesip otırg’an waqıtta qasınan uzın etekli palto kiygen adam o’tedi, biraq azg’ana sekundtan son’ uzın palto qısqa bolıp qaladı.



Bul jerde operator o’zinin’ tu’skenin bilmey qalg’an.



Djek ha’m Roza ushırasqan waqıtta aynadan tele ekrandag’ıday ko’kren’di ko’riwge boladı. Sol waqıttag’ı sırtqı ko’rinis basqasha edi.





Jasalma tumsıq bolg’anı bilinip qalg’an.



Roza Styuardtı urg’an waqıtta, qolına aldın ala jasalma qan su’rtip qoyg’anın ko’riwge boladı.



Roza aynanı tolıg’ı menen sındırıp, baltanı alayın dep atırg’an waqqıtta aynalardın’ birazı o’z qa’lpine kelip qalg’anın ko’riwge boladı.



Roza Djekke ko’meklesiwge baratırg’an waqıtta balta qıyalap ilinip turg’an, alalatug’ın waqtında ulıwma basqasha ko'rinip tur.



Djek ha’m Roza Kelden qashıp kiyatırg’an waqıtta kemenin’ ishinde quyash nurı jarqırap turadı, biraq bul tu’nde bolg’an waqıya.



Keme ekige bo’lingen waqıtta adamlardın’ belinde arqanlar bolg’an.



Roza menen Djektin’ qasında turg’an baskiyimli adamnın’ u’stinde qutqarıw jileti joq edi, son’ belgisiz jag’dayda payda bolıp qaldı.



Eki ashıq suwg’a batayın dep atırg’an waqıtta, qapıg’a asıladı, usı waqıtta aspanda juldızlar jarqırap turadı, birazdan son’ jarqırag’an juldızlar joq bolıp ketedi.



Jas Rozanın’ ko’zleri qara-qon’ır bolsa, al qartayg’an Rozanın’ ko’zleri basqasha.



Filmdi ta’jiriybeli qa’nigeler tu’sirgen bolsa da usınday qa’te kemshilikler ushırastı. Demek filmdi su’wretke alıw barısı iyne menen qudıq qazg’anday is ekenligin biliwge boladı. Degen menen film ko’pshilik kewlinen orın aldı.


Paydalanılg’an a’debiyat: euromag.ru