O‘zbekcha – Qoraqalpoqcha lingvistik terminlarning lug‘ati

A

adabiy til – ádebiy til
yangi yo‘l, yangi satr, abzats – taza jol
ajratib yoziladigan qo‘shma so‘zlar – birikpegen qospa sózler
(ajratuvchi tinish belgisi) – ajıratıwshı irkilis belgisi
ajratib yoziladigan otlar – birikpegen atlıqlar
ajratib yoziladigan qo‘shma fe’llar – birikpegen qospa feyiller
ajratib yoziladigan sifatlar – birikpegen kelbetlikler
aloqa qog‘ozlari – qatnas qaǵazları
atov gap – ataw gáp
ajratilgan hol – ayırımlanǵan pısıqlawısh
ajratilgan izohlovchi – ayırımlanǵan ayqınlawısh
ajratilmagan izohlovchi – ayırımlanbaǵan ayqınlawısh
alfavit – alfavit
alipbe – álipbe
amaliy uslubiyat – ámeliy stilistika
aniq mayl – anıqlıq meyil
aniq o‘tgan zamon – anıq ótken máhál
aniqlovchi – anıqlawısh
aniqlovchi ergash gap – anıqlawısh baǵınıńqı gáp
antonimlar (zid ma‘noli so’zlar) – antonimler
aniqlovchi aloqasidagi so‘z birikmasi – anıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi
antiteza – antiteza
arab-fors so’zlari – arab-parsı sózleri
arab raqami – arab cifrı
aralash qo‘shma gaplar - aralas qospa gápler
asosiy fikr – tiykarǵı pikir
asosiy (neytral) ma’no – tiykarǵı máni
asliy sifat – negizgi kelbetlik
asosiy qism – tiykarǵı bo’lim
atama – atama
atoqli otlar – menshikli atlıqlar
atoqli qo‘shma otlar – menshikli qospa atlıqlar
avtor gap – avtor gápi
ayiruv bog‘lovchisi – awıspalı dáneker
ayiruv-chegaralov yuklamasi – ayırıw-sheklew janapayı
aytilishi – aytılıwı (orfoepiya)

B

badiiy uslub – kórkem ádebiyat stili
badiiy tasvir vositalari - kórkem súwretlew qurallları
boshqaruv – basqarıw
belgilash olmoshi – belgilew almasıǵı
bir bosh bo‘lakli gaplar – bir bas aǵzalı gápler
bir ma‘noli so‘z – bir mánili sóz
bir necha ergash gapli qo‘shma gaplar – kóp baǵınıńqılı qospa gápler
bir turdagi aniqlovchilar – bir túr anıqlawısh
bir vaqtda yuz beradigan inkor ma‘noli bog‘langan qo‘shma gap – bir waqıtlı mezgilles dizbekli qospa gáp
birgalik nisbat – sheriklik dáreje birlik – birlik san
biriktiruvchi bog‘lovchi – biriktiriwshi dáneker
bitishuv – jupkerlesiw
bog‘langan qo‘shma gap – dizbekli qospa gáp
bog‘lanishli nutq – baylanıslı sóylew
bog‘lanishli so‘zlar – baylanıslı qarapayım sózler
bog‘lovchi – dáneker
bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma gap – dánekerli dizbekli qospa gáp
bog‘lovchi vazifasidagi so‘zlar – dánekerlik xızmettegi sózler
bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap – dánekersiz dizbekli qospa gáp
bog‘lovchi ohang – dizbeklewshi intonaciya
biriktiruvchi bog‘lovchilar – dizbeklewshi dánekerler
bosh gap – bas gáp
bosh harf – bas hárip
bosh kelishik – ataw sepligi
bosh so’z – bas sóz
boshlama – baslama (kirisiw)
boshqa tillardan o’zlashtirilgan so’zlar – basqa tillerden ózlestirilgen sózler
buyruq-istak mayl – buyrıq meyil
buyruq gap – buyrıq gáp
buyruq-xitob undovlari – buyrıq (imperativ) tańlaq
bo‘lishli fe’l – bo’lımlı feyil
bo‘lishsiz fe’l – bolımsız feyil
bo‘lishsizlik olmoshi – bolımsızlıq almasıǵı
bo‘lishsizlik qo‘shimchasi – bolımsız qosımta
bo‘g‘in – buwın
bo‘g‘inga ajratish – buwınǵa bóliw
bo‘g‘in ko‘chirish – buwın ótkermelewi
bo‘g‘in singarmonizmi – buwın únlesligi

D

darak gap – xabar gáp
davlat tili – mámleketlik til
davlat tili maqomi – mámleketlik til biyligi
defis (chiziqcha) – defis; sızıqsha
dialog – dialog
dialogik nutq – dialoglıq sóylew

E

ega – baslawısh
egalik qo‘shimchalari – tartım qosımtalar (jalǵaw)
egalik qo‘shimchali turlanish – tartımlı seplew
egalik qo‘shimchali turlanish – tartımlı sepleniw
ellipsis – ellipsis
epitet – epitet
epigraf – epigraf
ergashtiruvchi bog‘lovchi – baǵınıńdırıwshı dáneker
ergash gap – baǵınıńqı gáp
ergash (tobe) so‘z – baǵınıńqı sóz
ergash (tobe) bog‘langan so‘zlar – baǵınıńqı baylanıstaǵı sózler
ergashgan qo‘shma gap – baǵınıńqılı qospa gáp
eskirib qolgan so’zlar – gónergen sózler

F

fe’l – feyil (sózler)
fe’l mayllari – feyil meyilleri
fe’l ko‘makchilar – feyil tirkewishler
fe’l zamonlari – feyildiń máhálleri
(fe’lli bir bosh bo‘lakli gaplar) – feyil bir bas aǵzalı gápler
fe’lli birikma – feyilli birikpe
fe’lli so‘z birikmasi – feyil sóz dizbegi
(fe’lli o‘ramlar; oborotlar)– feyil toplamları
fonetika – fonetika
frazeologik lug’at – frazeologiyalıq sózlik
frazeologik birliklar – frazeologiyalıq birlikler
funktsional uslub – funkcionallıq stil
frazeologik sinonimlar – frazeologiyalıq sinonimler
frazeologizm, ibora – frazeologizm (turaqlı sóz dizbegi)

G

gazeta uslubi – gazeta stili
gap – gáp
gap bo‘laklari – gáp aǵzaları
gapning ajratilgan bo‘laklari – gáptiń ayırımlanǵan aǵzaları
gapning bosh bo‘laklari – gáptiń bas aǵzaları
gapning grammatik asosi – gáptiń grammatikalıq tiykarı
gapning ikkinchi darajali bo‘laklari – gáptiń ekinshi dárejeli aǵzaları
(gapning undalma bo‘lagi) – gáptiń qaratpa aǵzası
gapning uyushiq bo‘laklari – gáptiń birgelkili aǵzaları
grafika – grafika
grammatika – grammatika
grammatik sinonimlar – grammatikalıq sinonimler
grammatik asos – grammatikalıq tiykar
gumon olmoshi – belgisizlik almasıǵı
guruh – topar

H

harakar ma‘nosi – háraket mánisi
harakat nomi – háreket atı feyili
harf – hárip
hikmatli so‘zlar – ushırma sózler
hisob so‘zlari – ólshew birlikleri
hissiyot (his-hayajon) undovlari – tuyǵı-sezim tańlaq
hol – pısıqlawısh
hol ergash gap – pısıqlawısh baǵınıńqı gáp
holat ravishi – sın ráwishi
hollik aloqasidagi so‘z birikmasi – pısıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi
hozirgi-kelasi zamon – házirgi-keler máhál
hozirgi zamon – házirgi máhál
hozirgi zamon davom fe’li – dawamlı házirgi máhál
husnixat – durıs jazılıw

I

ibora – turaqlı sóz dizbegi
ikki bosh bo‘lakli gaplar – eki bas aǵzalı gápler
ikki nuqta – qos noqat
ikki tillik (tarjima) lug’at – eki tillik awdarma sózlik
ilmiy uslub – ilimiy stil
imlo – imla
imlo lug’ati – orfografiyalıq sózlik
imlo qoidalari – imla qaǵiydaları
imlo lug’ati – imla sózlik (sózligi)
internatsional so‘zlar – internacionallıq sózler
individual uslub – jeke adam stili
(ingichka aytilgan so’zlar) – jińishke aytılǵan sózler
(ingichka undosh tovush) – jińishke dawıssız ses
(ingichka (yumshoq) unli tovushlar) – jińishke dawıslı sesler
inkor bog‘lovchisi – gezekles dáneker (gá)
inkor bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap – mezgilles dizbekli qospa gáp
(inkor ma‘noli so‘z-gap) – biykarlawshı sóz-gáp
inkor mazmunli bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap – dánekersiz mezgilles dizbekli qospa gáp
inkor yuklamalari – biykarlawshı janapay
inversiya – inversiya
izohlovchi bog‘langan qo‘shma gap – túsindirmeli dizbekli qospa gáp
ish yuritish vositasi – is júrgiziw quralı
izohlovchi – ayqınlawısh
izohlanuvchi bo‘lak – ayqınlanıwshı aǵza
izohli lug’at – túsindirme sózlik
ishlatilish doirasi cheklangan so’zlar – qollanılıw órisi sheklengen sózler
ishonch bildiruvchi modal so‘zlar – isenim bildiriwshi modal sózler

J

jahon tillari – dúnya tilleri
(jamlov olmoshi) – jámlew almasıǵı
jamlovchi son – jıynaqlaw san
janrlar uslubi – janrlıq stili
jarangli – únli
jarangli undosh tovush – únli dawıssız ses
jarangsiz – únsiz
jarangsiz undosh tovush – únsiz dawıssız ses
juft olmosh – jup almasıq
juft fe’l – jup feyil
juft sonlar – jup sanlıq
juft so‘zlar – jup sózler
jo‘nalish kelishigi – barıs sepligi
(juft aniqlovchi) – jup anıqlawısh
juft otlar – jup atlıq
juft taqlid so‘zlar – jup eliklewish sózler
juft sifatlar – jup kelbetlikler
/// . . . – jup tańba
juft undovlar – jup tańlaq

K

kasb bildiruvchi otlar – kásip atları
kasb bildiruvchi otlarni yasovchi qo‘shimchalar – kásip atların jasawshı qosımtalar
kasb bildiruvchi so‘zlar – kásiplik (professionallıq) sózler
kasr son – bólshek san
kelasi zamon – keler máhál
kelishik – seplik
kelishik qo‘shimchalari – seplik qosımtalar
kengaytirilgan (yoyiq) aniqlovchi – keńeytilgen anıqlawısh
kengaytirilgan (yoyiq) izohlovchi – keńeytilgen ayqınlawısh
kengaytirilgan (yoyiq) gap bo‘lagi – keńeytilgen gáp aǵzası
keyingi ta‘sir – keyinli tásir
kesim – bayanlawısh
ketma-ket kelgan inkor ergash gapli qo‘shma gaplar – izbe-iz baǵınıńqılı qospa gápler
ketma-ket inkor ergash gapli qo‘shma gaplar – izbe-izli mezgilles dizbekli qospa gápler
ketma-ket bog‘lanish – izbe-iz baylanıs
kitobiy uslub – kitabıy stil
kirish so‘z; (kirish bo‘lak) – kiris aǵza
(kirish gap) – kiris gáp
kishilik olmoshi – betlik almasıǵı
kichraytirish va erkalash otlari – kishireytiwshi mánili atlıq
konkret otlar – anıq mánili atlıq
kontakt bog‘lanish – kontakt baylanıs
kuchaytirma daraja – arttırıw dárejesi
kuchli (bosh) urg‘u – kúshli pát
kuchaytiruv yuklamasi – kúsheytiw janapayı
ko‘makchi – tirkewish
ko‘makchi fe’llar – kómekshi feyiller
ko‘makchi vazifasidagi so‘zlar – tirkewish xızmettegi sózler
ko‘p ma‘noli otlar – kóp mánili atlıqlar
ko‘p ma‘noli so’z – kóp mánili sóz
ko‘plik – kóplik san
ko‘plik qo‘shimchasi – kóplik qosımtalar
ko‘plik qo‘shimchasi – kóplik jalǵaw
(ko‘rin ishga taqlid so‘zlar)– kórin iske eliklewish sózler
ko‘rsatish olmoshi – siltew almasıǵı
ko‘chirma gap – tuwra gáp (ko‘chma fe’l)? – awıspalı feyil
ko‘chish belgisi – kóshiw belgisi
ko‘chma ma’no (so’zning ko‘chma ma‘nosi) – awıspalı máni

L

lablanmagan – eziwlik
lablangan – erinlik
lablangan unli tovushlar – erinlik dawıslı sesler
lablanmagan unli tovushlar – eziwlik dawıslı sesler
lab undosh tovushi – erinlik dawıssız ses
leksik qatlam – leksikalıq quram
leksik sinonimlar – leksikalıq sinonimler
leksika – leksika
leksikaning boyish manbalari – leksikanıń bayıw derekleri
leksikografiya – leksikografiya
leksikologiya – leksikologiya
luqma; replika – replika
lug’at – sózlik
lug’at qatlami – sózlik quram
lug’atshunoslik – leksikografiya
lug’aviy ma’no – leksikalıq máni

M

majhul nisbat – belgisiz dáreje
maqsad ergash gapli qo‘shma gap – maqset baǵınıńqılı qospa gáp
maqsad holi – maqset pısıqlawısh
(ma’qullash) tasdiq ma‘noli so‘z-gap – maqullawshı sóz-gáp
ma’noviy aloqa – mánilik qatnas
mantiqiy urǵu – logikalıq pát
maqol va matallar – naqıl-maqallar
maqsad ravishi – maqset ráwishi
mavhum otlar – abstrakt mánili atlıq
ma’no – máni
ma‘noli so’z – mánili sóz
metafora – metafora
me’yor – norma
milliy til – milliy til
miqdor-daraja ravishi – muǵdar-dáreje ráwishi
miqdor son – esaplıq san
modal so‘zlar – modal sózler
(modallik yuklamasi) – modallıq janapay
monologik nutq – monologlıq sóylew
morfologik me’yor – morfologiyalıq norma
morfologik sinonimlar – morfologiyalıq sinonimler
morfologiya – morfologiya
moslashuv – kelisiw
muallif gapi – sóylewshiniń gápi
muhokama-matnlar – talqılaw tekstleri
murakkab kesim – qospalanǵan bayanlawısh
murakkab reja – qospalanǵan joba
murakkab sintaktik butunlik – qospalanǵan sintaksislik pútinlik – qospalanǵan jay gáp
mustaqil so’zlar – ǵárezsiz sózler

N

(natija bog‘lovchisi) – nátiyje dáneker
neologizmlar – neologizmler
nisbiy sifat – dórendi kelbetlik
notiqlar uslubi – oratorlar stili
nuqta – noqat
nuqtalar – kóp noqat nuqtali
vergul – noqatlı útir
nutq a‘zolari – sóylew aǵzaları
nutq madaniyati – sóylew mádeniyatı
nutq tovushlari – til sesleri
nutq uslublari – til stilleri (sóylew stilleri)

O

odatdagi tartib – ádettegi (tuwra) tártip
oddiy daraja – jay dáreje
olmosh – almasıq
omonimlar (shakldosh so’zlar) – omonimler
orfoepiya – orfoepiya
orfoepik lug’at – orfoepiyalıq sózlik
orfografiya – orfografiya
orfogramma – orfogramma
orttirma daraja – arttırıw dárejesi
orttirma nisbat – ózgelik dáreje
ot-kesim – atlıq-bayanlawısh
ot ko‘makchilar – atawısh tirkewishler
otlar – atlıq (sózler)
otlarning kichraytirish va erkalash shakli – kishireytiwshi mánili atlıq jasawshı qosımtalar
otlarning qarashlilik shakli – atlıqtıń tiyislilik forması
otlarning uslubiy qo‘llanishi – atlıqtıń stillik qollanılıwı
otlarning o‘rin shakli – atlıqtıń orın forması
otlarning o‘xshatish shakli – atlıqtıń salıstırıw forması
otlashuv – atlıqlasıw
otli birikma – atlıqlı birikpe
otlashgan fe’l – atawısh feyil
otlashgan fe’lli o‘ram – atawısh feyil toplamı
otlashgan so‘zlar – atawısh sózler
otli so‘z birikmasi– atawısh sóz dizbegi
otlashgan sifatlar – atlıqlasǵan kelbetlikler
otning shaxs-son qo‘shimchalari bilan o‘zgarishi – atlıqtıń betleniwi
otlarning egalik qo‘shimchalari bilan o‘zgarishi – atlıqtıń tartımlanıwı
oǵzaki – awızsha
oǵzaki adabiy nutq – awızeki ádebiy sóylew
ozaytirma daraja – páseytiw dáreje
ocherk – ocherk
ochiq bo‘g‘in – ashıq buwın

P

payt ergash gapli qo‘shma gap – waqıt baǵınıńqılı qospa gáp
payt holi – waqıt pısıqlawısh
parallel bog‘lanish – parallel baylanıs
paronimlar – paronimler
passiv so‘zlar – passiv sózler
payt ravishi – waqıt ráwishi
poetik uslub – poetikalıq stil
portlovchi undoshlar – jarılıwshı dawıssızlar
predmetning belgisi – zattıń túr-túsi
proza uslubi – prozalıq stil
publitsistik uslub – publicistikalıq stil

Q

qaratqichli bog‘lanish – úylesiw (izafet)
qaratqich(li) aniqlovchi – úylesiwshi anıqlawısh
qaratqich kelishigi – iyelik sepligi
qator kelgan bir xil undosh harflar – qatara kelgen bir túr dawıssız hárip
qavs – qawıs
qisqartma otlar – qısqarǵan atlıqlar
qisqartma so‘zlar – qısqarǵan sózler
qiyosiy daraja – salıstırıw dáreje
(qiyoslash holi) ??? – qarsılas pısıqlawısh
qiyoslash yo‘li bilan bog‘lanish – salıstırmalı baǵınıńqılı qospa gáp
qoida – qaǵıyda
qo‘sh unli harflar – qos dawıslı háripler
qo‘shib yoziladigan qo‘shma so’zlar – birikken qospa sózler
qo‘sh undosh tovush – birgelkili dawıssız ses
qo‘shib yoziladigan otlar – birikken atlıqlar
qo‘shib yoziladigan sifatlar – birikken kelbetlikler
qo’shib yoziladigan qo‘shma fe’llar – birikken qospa feyiller
qo‘shimcha – qosımta; jalǵaw
qo‘shma olmosh – qospa almasıq
qo‘shma fe’l – qospa feyil
qo‘shma gap – qospa gáp
qo‘shma son – qospa sanlıq
qo‘shma so’z – qospa sóz
qo‘shma ravish – qospa ráwish
qo‘shtirnoq – tırnaqsha
qo‘shimcha – qosımta
(qo‘shma aniqlovchi) – qospa anıqlawısh
qo‘shma bog‘lovchi – qospa dáneker
qo‘shma fe’l kesim – qospa feyil bayanlawısh
(qo‘shma izohlovchi) – qospa ayqınlawısh
qo‘shma ot kesim – qospa atawısh bayanlawısh
qo‘shma kesim – qospa bayanlawısh
qo‘shma sifat – qospa kelbetlik
(qo‘shma to’ldiruvchi) – qospa tolıqlawısh

R

raqam – cifr
rasmiy ish qog‘ozlari uslubi – rásmiy is qaǵazlar stili
rasmiy uslub – rásmiy stil
ravish – ráwish
ravish (tarz) holi – ráwish pısıqlawısh
rasmiy hujjatlar – rásmiy hújjetler
rasmiy ish qog‘ozlari – rásmiy is qaǵazları
ravishdosh – hal feyil
ravishdosh oboroti – hal feyil toplamı
ravishlarda daraja – ráwishtiń dárejeleri
ravish ergash gapli qo‘shma gap – sın baǵınıńqılı qospa gáp
ravish holi – sın pısıqlawısh
replika (luqma) – replika
rim raqami – rim cifrı
rivoya-matn – tekst
rus tili orqali kirgan so‘zlar – rus tili arqalı kirgen sózler
rus tilidan kirgan so‘zlar – rus tilinen kirgen sózler

S

sabab bog‘lovchisi – sebep dáneker
sabab ergash gapli qo‘shma gap – sebep baǵınıńqılı qospa gáp
sabab holi – sebep pısıqlawısh
sabab-natija bog‘lanishli qo‘shma gap – sebep-nátiyje dizbekli qospa gáp
sabab ravishi – sebep ráwishi
sanoq son – sanaq san
sifatdosh – kelbetlik feyil
sifat darajalari – kelbetlik dárejeleri
sifatdosh oboroti – kelbetlik feyil toplamı
sifat – kelbetlik
sifatlar – kelbetlikler
singarmonizm qonuni – únleslik nızamı
sifatlovchi aniqlovchi – jupkerlesiwshi anıqlawısh
sinonim otlar – sinonim atlıqlar
sinonimik qator – sinonimlik qatar
sinonimiya – sinonimiya
sinonimlar (ma’nodosh so’zlar) – sinonimler
sinonimlar lug’ati – sinonimler sózligi
sintaksis – sintaksis
sintaktik vazifa – sintaksislik wazıypa
sinonim fe’llar – sinonim feyiller
sinonimlar lug’ati – sinonimler sózligi
sintaktik bog‘lanish – sintaksislik baylanıs
sintaktik ma’no – sintaksislik máni
sintaktik sinonimlar – sintaksislik sinonimler
sirg‘aluvchi undoshlar – jabısıwshı reńk
sitata – citata
sodda olmosh – jay almasıq
sodda (yakka) bog‘lovchi – dara dáneker
(sodda ega) – jay baslawısh
sodda fe’l – jay feyil
sodda fe’l kesim – jay feyil bayanlawısh
sodda gap – jay gáp
sodda izohlovchi – jay ayqınlawısh
sodda otlashgan kesim – jay atawısh bayanlawısh
sodda ravish – jay ráwish
sodda sifat – jay kelbetlik
sodda son – jay sanlıq
sodda taqlid so’zlar – dara eliklewish sózler
sodda so‘z – dara sóz
(sodda turlanish) – jay sepleniw
(sodda to’ldiruvchi) – jay tolıqlawısh
sodda reja – ápiwayı joba
sodda undov so‘z – dara tańlaq
sof (asl) ko‘makchilar – túpkilikli tirkewishler
son – sanlıq
stilistik vosita – stilistikalıq qural
stilistik (uslubiy) chegaralangan so’zlar – stilistikalıq shegaralanǵan sózler
stilistikaning asosi – stilistikanıń tiykarı
so‘roq – soraw
so‘roq gap – soraw gáp
so‘roq olmoshi – soraw almasıǵı
so‘roq belgisi – soraw belgisi
so‘roq-taajjub yuklamasi – soraw janapay
(so‘roq so‘z-gaplar) – soraw sóz-gápler
so‘z birikmasi – sóz dizbegi
so’z boyligi – sóz baylıǵı
so‘zlashuv uslubi – sóylew stili
so‘z ma‘nosi – sóz mánisi
so‘z-gap – sóz-gáp
so‘z qo‘shish usuli – sóz qosılıw usılı
so‘zning asosi – sózdiń tiykarı
so’zning bosh ma‘nosi – sózdiń tuwra mánisi
so‘zning imlosi – sózdiń imlası
so‘zning ko’p ma‘noliligi – sózdiń kóp mánililigi
so‘z tarkibi – sózdiń qurılısı
so‘z turkumlari – sóz shaqapları
so‘z o‘zak -negizi – sóz tiykarı
so‘z yasash usullari – sóz jasaw usılları
so‘z yasash – sóz jasalıw
so‘z urǵusi – sózdiń páti
so‘z o’zgartiruvchi qo‘shimchalar – sóz túrlewshi qosımtalar
so‘z o’zgartiruvchi qo‘shimchalar – sóz ózgertiwshi qosımtalar
so‘z yasovchi qo‘shimcha – sóz jasawshı qosımta

T

takror bog‘lovchilar – tákirar dánekerler
takroriy so‘z – tákirar sóz
takror taqlid so‘zlar – tákirar eliklewish sózler
takroriy olmosh – tákirar almasıq
takroriy sifatlar – tákirar kelbetlikler
takroriy undov so‘z – tákirar tańlaq
ta‘kid yuklamasi – modal janapay
taqlid so‘zlar – eliklewish sózler
taqsim son – toplaw san
tarjima lug’at – awdarma sózlik
tartib son – qatarlıq san
tasvir-matn – kórkem tekst
tasviriy ifoda – kórkem súwretlew
tasviriy so‘zlar – súwretlewshi sózler
teng bog‘lovchilar – teń dánekerler
teng ergash gapli qo‘shma gaplar – teń baǵınıńqılı qospa gápler
teng bog‘langan so‘zlar – teń (dizbekli) baylanıstaǵı sózler
termin (atama) – termin
terminlar lug’ati – terminologiyalıq sózlik
til orqa – til artı
til oldi – til aldı
til undosh tovushi – til dawıssız sesleri
til o‘rta – til ortası
tilak mayli – tilek meyil
tillar o‘rtasidagi munosabatlar – tiller ortasındaǵı qarım-qatnas
tilshunoslik – lingvistika
(timsollar uslubi) – tımsallar stili
tinish belgi(si) – irkilis belgi
tire (defis, chiziqcha) – sızıqsha
tobe – ǵárezli
(tobelanmagan); mustaqil – ǵárezsiz
tovush – ses
tovush almashinishi – ses almasıwı
tovush singarmoniyasi – ses únlesligi
tovushga taqlid so‘zlar– seske eliklewshi sózler
tub sifat – tiykar kelbetlik
tub son – dara sanlıq
tub so‘z – tiykar sóz
tub taqlid so‘z – tiykarǵı tańlaq
turdosh otlar – ǵalabalıq atlıqlar
turkiy tillar – túrkiy tiller
turlanish – sepleniw
tuslanish – betleniw
tutuq belgisi – apostrof
tushum kelishigi – tabıs sepligi
tushuncha – túsinik
to‘ldiruvchi – tolıqlawısh
to‘ldiruvchi aloqasidagi so‘z birikmasi – tolıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi
to‘ldiruvchi ergash gap – tolıqlawısh baǵınıńqı gáp
to‘liq gap – tolıq gáp
to‘liqsiz fe’l – tolıq emes feyil
to‘liqsiz gap – tolıq emes gáp
to‘siqsizlik holi – qarsılas pısıqlawısh ???

U

(umumiy adabiy so‘zlar) – ulıwma ádebiy sózler
umumxalq ishlatadigan so’zlar – ulıwma qollanılatuǵın sózler
umumlashtiruvchi so‘zlar – ulıwmalastırıwshı sózler
(umumlashgan ma’no) – ulıwmalıq máni
un (ovoz, tovush) – dawıs
undalma – qaratpa (so’z); qaratpa aǵza
(undalma so‘z-gaplar) – qaratpa sóz-gápler
undov belgisi – úndew belgisi
undov gap – úndew gáp
undov so‘z-gaplar – tańlaq sóz-gápler
undovlar – tańlaq sózler
undosh tovush – dawıssız (ses)
unli – dawıslı
unli tovush – dawıslı ses
unumli – ónimli
unumsiz qo‘shimchalar – ónimsiz qosımtalar
urg‘uli bo‘g‘in – pátli buwın
urǵusiz bo‘g‘in – pátsiz buwın
uslubiy figura – stillik figura
uslubiy neytral stil – bir stil ushın biytárep sózler
uyadosh so‘zlar – túbirles sózler
uyushmagan aniqlovchilar – birgelikli emes anıqlawıshlar
uzoq o‘tgan zamon fe’llari – burın bolıp ótken máhál feyilleri

V

vazifadosh ko‘makchilar – funkcionallıq tirkewishler
vergul – útir
vositali to‘ldiruvchi – qıya tolıqlawısh
vositasiz to‘ldiruvchi – tuwra tolıqlawısh

X

xabar mayli – xabar meyili
xulosa – juwmaq

Y

yangi yo‘l, yangi satr, abzats – jańa jol
yozma adabiy til – jazba ádebiy til
yozuv – jazıw
yangi paydo bo‘lgan so’zlar – jańa payda bolǵan sózler
yaqin o‘tgan zamon – jaqın ótken máhál
yasama sifat – dórendi kelbetlik
yasama so‘z – dórendi so’z
yiǵiq sodda gap – keńeytilmegen jay gáp
yopiq bo‘g‘in – tuyıq buwın
yordamchi so‘z turkumlari – kómekshi sóz shaqapları
yordamchi so’zlar – kómekshi sózler
yoyiq sodda gap – keńeytilgen jay gáp
yozilishi – jazılıwı
yozma adabiy nutq – jazba ádebiy sóylew
yuklama – janapay
(yo‘ǵon aytilgan so’zlar) – juwan aytılǵan sózler
(yo‘ǵon undosh tovush) – juwan dawıssız ses
(yo‘ǵon (qattiq) unli tovushlar) – juwan dawıslı sesler
(yo‘ǵon qo‘shimcha) – juwan qosımta

Z

zamon ma‘nosi – máhál mánisi
zidlov bog‘lovchisi – qarsılas dáneker
zidlash asosida bog‘langan qo‘shma gap – qarsılas dizbekli qospa gáp
zidlov bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap – dánekerli gezekles dizbekli qospa gáp
zidlov ergash gapli qo‘shma gap – qarsılas baǵınıńqılı qospa gáp

O‘

o‘rin bildiruvchi otlarni yasovchi qo‘shimchalar – orındı bildiriwshi atlıqlardı jasawshı qosımtalar
o‘rin ravishi – orın ráwishi
o‘rin -payt kelishigi – orın sepligi
o‘rin bildiruvchi otlar – orın atları
o‘rin ergash gapli qo‘shma gap – orın baǵınıńqılı qospa gáp
o‘rin holi – orın pısıqlawısh
(o‘rinlashish tartibi) – orın tártibi
o‘timli fe’l – аwıspalı feyil
o‘timsiz fe’l – аwıspasız feyil
o‘zgargan tartib – orın almasıw tártibi
o‘tgan zamon – ótken máhál
o’z ma‘nosi – tuwra máni
o‘zak – túbir (túbir so’z)
o‘zak dosh so’zlar – túbirles sózler
o‘zbek xalq shevalari – ózbek xalıq dialektleri
o‘zgargan tartib – ózgergen tártip
o‘zlashtirma gap – ózlestirilgen gáp
o‘zlik nisbat – ózlik dáreje
o‘zlik olmoshi – ózlik almasıǵı

Sh
shakl – forma
shart ergash gapli qo‘shma gap – shárt baǵınıńqılı qospa gáp
(shart bog‘lovchisi) – shárt dáneker
shart holi – shárt pısıqlawısh
shart mayl – shárt meyil
shaxs bildiruvchi otlar – adam mánisindegi atlıq; adam atları
shaxs(shaxs-son) – betlik
shaxs-son qo‘shimchalari bilan qo‘llanish – betleniw
shaxs-son qo‘shimchasi – betlik qosımta
shaxsi (egasi) málum gap – iyesi belgili gáp
shaxsi (egasi) nomálum gap – iyesi belgisiz gáp
shaxsi umumlashgan gap – iyesi ulıwmalasqan gáp
shaxssiz (egasiz) gap – iyesiz gap
shaxs-son qo‘shimchalari – betlik qosımtalar
shevaga xos so‘zlar – dialektlik sózler
shevaga xos so‘zlar lug’ati – dialektlik sózlik
shovqin – shawqım; ún

Ch

chama son – shamalıq san
chiqish kelishigi – shıǵıs sepligi
chiziqcha; tire; defis – sızıqsha
chuqur til orqa – til artı
cho‘ziq unli tovush – sozılınqı dawıslı