Qaraqalpaqsha - Ózbekshe lingvistikalıq terminlerdiń sózligi
A
abstrakt mánili atlıq – mavhum otlar
adam atları – shaxs nomini bildiruvchi otlar
adam mánisindegi atlıq – shaxs ma‘nosini bildiruvchi otlar
ádebiy til – adabiy til
ádettegi tártip – odatdagi tartib
ajıratıwshı irkilis belgisi – (ajratuvchi tinish belgisi)
álipbe – alifbe
alfavit – alfavit
almasıq – olmosh
ámeliy stilistika – amaliy uslubiyat
ana tili – ona tili
anıq házirgi máhál – (aniq hozirgi zamon)
anıq keler máhál – aniq kelasi zamon)
anıq mánili atlıq – konkret otlar
anıq ótken máhál – aniq o‘tgan zamon
anıqlawısh – aniqlovchi
anıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi – aniqlovchi aloqasidagi so‘z birikmasi
anıqlıq meyil – aniq mayl (xabar mayli)
anıqlıq qosımtası – (aniqlikni ifodalovchi qo‘shimcha)
anıqlawısh baǵınıńqı gáp – aniqlovchi ergash gap
antiteza – antiteza
antonimler – antonimlar (zid ma‘noli so‘zlar)
ápiwayı joba – sodda reja
apostrof – tutuq belgisi
arab-parsı sózleri – arab-fors so‘zlari
arab cifrı – arab raqami
aralas qospa gápler – aralash qo‘shma gaplar
arttırıw dárejesi – orttirma daraja
atama – atama; termin
ataw sepligi – bosh kelishik
atawısh bir bas aǵzalı gápler – (otli bir bosh bo‘lakli gaplar)
atawısh feyil – otlashgan fe’l
atawısh feyil toplamı – otlashgan fe’l o‘rami (oboroti)
atawısh sózler – otlashgan so‘zlar
atawısh sóz dizbegi – otli so‘z birikmasi
atawısh tirkewishler – ot ko‘makchilar
atlıq (sózler) – otlar
atlıq bayanlawısh – ot kesim
atlıqlasqan kelbetlikler – otlashgan sifatlar
atlıqlasıw – otlashuv
atlıqtıń betleniwi – otning shaxs-son qo‘shimchalari bilan qo‘llanishi
atlıqtıń tartımlanıwı – otlarning egalik qo‘shimchalari bilan o‘zgarishi
ataw gáp – atov gap
ayırımlanbaǵan ayqınlawısh – ajratilmagan izohlovchi
ayırımlanǵan ayqınlawısh – ajratilgan izohlovchi
ayırımlanǵan pısıqlawısh – ajratilgan hol
ayırıw-sheklew janapay – ayiruv-chegaralov yuklamasi
ayqınlawısh – izohlovchi
ayqınlanıwshı aǵza – izohlanmish
aytılıwı (orfoepiya) – aytilishi
avtor gápi – muallif (avtor) gapi
awdarma sózlik – tarjima lug’at
awısqan máni – ko‘chma ma’no
awıspalı dáneker – ayiruv bog‘lovchisi awıspalı feyil – ko‘chma fe’l
awıspalı máni – ko‘chma ma’no
awızeki ádebiy sóylew – oǵzaki adabiy nutq
ashıq buwın – ochiq bo‘g‘in
ashıq dawıslı – ochiq unli
B
baǵındırıwshı dáneker – ergashtiruvchi bog‘lovchi
baǵınıńqı gáp – ergash gap
baǵınıńqı sóz – tobe so‘z
baǵınıńqı baylanıstaǵı sózler – tobe (eragash) bog‘langan so‘zlar
baǵınıńqılı qospa gáp – ergashgan qo‘shma gap
baǵınıńqılı baylanıslı qospa gáp – tobe bog‘langan qo‘shma gap
barıs sepligi – jo‘nalish kelishigi
bas hárip – bosh harf
bas sóz – bosh so‘z
baslama (kirisiw) – boshlama, kirish
baslawısh – ega
basqa tillerden ózlestirilgen sózler – boshqa tillardan o‘zlashtirilgan so‘zlar
basqarıw – boshqaruv
bayanlawısh – kesim
belgilew almasıǵı – belgilash olmoshi
belgisiz dáreje – majhul nisbat
belgisizlik almasıǵı – gumon olmoshi
bet – shaxs
betleniw – tuslanish
betlik almasıǵı – kishilik olmoshi
betlik jalǵaw– shaxs-son qo‘shimchasi
bir bas aǵzalı gápler – bir bosh bo‘lakli gaplar
bir mánili sóz – bir ma‘noli so‘z
bir waqıtlı mezgilles dizbekli qospa gáp –
birgelkili dawıssız ses – qo‘sh undosh tovush
birikken atlıqlar – qo‘shib yoziladigan otlar
birikken kelbetlikler – qo‘shib yoziladigan sifatlar
birikken qospa feyiller – qo‘shib yoziladigan qo‘shma fe’llar
birikpegen atlıqlar – ajratib yoziladigan otlar
birikpegen kelbetlikler – ajratib yoziladigan sifatlar
birikpegen qospa feyiller – ajratib yoziladigan qo‘shma fe’llar
birikpegen qospa sózler – ajratib yoziladigam qo‘shma so‘zlar
biriktiriwshi dáneker – biriktiruvchi bog‘lovchi
burınǵı ótken máhál – uzoq o‘tgan zamon
birlik san – birlik
biykarlawshı janapay – inkor yuklamalari
biykarlawshı sóz-gáp – (inkor ma‘noli so‘z-gap)
bolımlı feyil – bo‘lishli fe’l
bolımsız feyil – bo‘lishsiz fe’l
bolımsız qosımta – bo‘lishsizlik qo‘shimchasi
bolımsızlıq almasıǵı – bo‘lishsizlik olmoshi bo’liwshi
irkilis belgileri – (ajratuvchi tinish belgilari)
bólshek san – kasr son
boljawlı keler máhál – kelasi zamon gumon fe’li
boljawshı máni – gumon ma‘nosi
burın bolıp ótken máhál feyilleri – uzoq o‘tgan zamon fe’llari
buyrıq gáp – buyruq gap
buyrıq meyil – buyruq-istak mayl
buyrıq (imperativ) tańlaq sózler – buyruq undovlar
buwın – bo‘g‘in
buwınǵa ótkermelew – bo‘g‘in ko‘chirish
buwınlardı ótkermelew – bo‘g‘inlarni ko‘chirish
buwınǵa bóliw – bo‘g‘inga ajratish
buwın únlesligi – bo‘g‘in singarmonizmi
D
dánekerli awıspalı dizbekli qospa gáp – ayiruv bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
dánekerli dizbekli qospa gáp – bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma gap
dánekerli gezekles dizbekli qospa gáp – zidlov bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
dánekerlik xızmettegi sózler – bog‘lovchi vazifasidagi so‘zlar
dánekersiz dizbekli qospa gáp – bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap
dánekersiz mezgilles dizbekli qospa gáp – inkor mazmunli bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap
dánekersiz dizbekli qospa gáp – bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap
dánekerli dizbekli qospa gáp – bog‘lovchi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
dara dáneker – sodda (yakka) bog‘lovchi
dara eliklewish sózler – sodda taqlid so‘zlar
dara sanlıq – tub son
dara sóz – sodda so‘z
dara tańlaq – sodda undov so‘z
dawamlı házirgi máhál – hozirgi zamon davom fe’li
dawıs – un, ovoz, tovush
dawıs almasıwı – tovush almashinishi
dawıslı (ses) – unli (tovush)
dawıssız (ses) – undosh (tovush)
defis – defis, chiziqcha
dialektlik sózler – shevaga xos so‘zlar
dialektologiyalıq sózlik – shevaga xos so‘zlar lug’ati
dialog – dialog
distant baylanıs – distant bog‘lanish
dizbeklewshi intonaciya – bog‘lovchi ohang dizbekli
qospa gáp – bog‘langan qo‘shma gap
dizbeklewshi dánekerler – biriktiruvchi bog‘lovchilar
dórendi sóz – yasama so‘z
dórendi kelbetlik – yasama sifat
dúnya tilleri – jahon tillari
durıs jazıw (jazılıw) – husnixat
durıs sóylew – to‘ǵri nutq
E
ellipsis – ellipsis epitet – epitet
F
feyil bir bas aǵzalı gápler – (fe’lli bir bosh bo‘lakli gaplar)
feyil – fe’l
feyil dárejeleri – fe’l nisbatlari
feyil meyilleri – fe’l mayllari
feyil sóz dizbegi – fe’lli so‘z birikmasi
feyil tirkewishler – fe’l ko‘makchilar
feyil toplamları – (fe’lli o‘ramlar; oborotlar)
feyildiń máhálleri – fe’l zamonlari
feyilli birikpe – fe’lli birikma
fonetika – fonetika
forma – shakl frazeologiya – ibora
frazeologiyalıq sinonimler – frazeologik sinonimlar
frazeologiyalıq sózlik – frazeologik lug’at
frazeologiyalıq birlikler – frazeologik birliklar
frazeologizm (turaqlı sóz dizbegi) – frazeologizm, ibora
funkcionallıq stil – funktsional uslub
G
ǵana – gina
gazeta stili – gazeta uslubi
gáp – gap
gáp aǵzaları – gap bo‘laklari
gáptiń ayırımlanǵan aǵzaları – gapning ajratilgan bo‘laklari
gáptiń bas aǵzaları – gapning bosh bo‘laklari
gáptiń birgelkili aǵzaları – gapning uyushiq bo‘laklari
gáptiń ekinshi dárejeli aǵzaları – gapning ikkinchi darajali bo‘laklari
gáptiń grammatikalıq tiykarı – gapning grammatik asosi
gáptiń qaratpa aǵzası – (gapning undalma bo‘lagi)
gezekles dáneker (gá) – inkor bog‘lovchisi
gónergen sózler – eskirib qolgan so‘zlar
grafika – grafika
grammatika – grammatika
grammatikalıq sinonimler – grammatik sinonimlar
grammatikalıq tiykar – grammatik asos
Ǵ
ǵalabalıq atlıqlar – turdosh otlar
ǵárezli – tobe
ǵárezsiz – mustaqil
H
hal feyil – ravishdosh
hal feyil toplamı – ravishdosh oboroti
háreket atı feyili – harakat nomi
háreket mánisi – harakar ma‘nosi
hárip – harf
házirgi-keler máhál – hozirgi-kelasi zamon
házirgi máhál – hozirgi zamon
X
xabar gáp – darak gap
I
ilgerili tásir – oldingi tásir
inversiya – inversiya
ilimiy stil – ilmiy uslub
imla – imlo
imla qaǵıydaları – imlo qoidalari
imla sózligi – imlo lug’ati
internacionallıq sózler – internatsional so‘zlar
irkilis belgi – tinish belgi
is júrgiziw quralı – ish yuritish vositasi
is qaǵazı – ish qog‘ozi
is qaǵazlar stili – ish qog‘ozlari uslubi
iyelik sepligi – qaratqich kelishigi
iyesi belgili gáp –shaxsi (egasi) málum gap
iyesi belgisiz gáp –shaxsi (egasi) nomálum gap
iyesi ulıwmalasqan gáp – shaxsi umumlashgan gap
iyesiz gap – shaxssiz (egasiz) gap
izbe-iz baǵınıńqılı qospa gápler – ketma-ket ergash gapli qo‘shma gaplar
izbe-izli mezgilles dizbekli qospa gápler – ketma-ket kelgan bog‘langan qo‘shma gaplar
J
jabısıwshı reńk – sirǵaluvchi undoshlar
jalǵaw – qo‘shimcha
jaqın ótken máhál – yaqin o‘tgan zamon
jámlew almasıǵı – (jamlov olmoshi)
janapay – yuklama
jańa jol – yangi yo‘l, yangi satr, abzats
janrlıq stili – janrlar uslubi
jańa payda bolǵan sózler – yangi paydo bo‘lgan so‘zlar
jay almasıq – sodda olmosh
jay atawısh bayanlawısh – sodda ot kesim
jay ayqınlawısh – sodda izohlovchi
jay baslawısh – sodda ega jay dáreje – oddiy daraja
jay gáp – sodda gap
jay feyil – sodda fe’l
jay feyil bayanlawısh – sodda fe’l kesim
jay kelbetlik – sodda sifat
jay ráwish – sodda ravish
jay sanlıq – sodda son
jay seplew – sodda turlanish
jay tolıqlawısh – sodda to’ldiruvchi
jazba ádebiy sóylew – yozma adabiy nutq
jazba ádebiy til – yozma adabiy til
jazıw – yozuv
jazılıwı – yozilishi
jarılıwshı reńk – portlovchi undoshlar
jeke adam stili – individual(xususiy) uslub
jińishke aytılǵan sózler – (ingichka aytilgan so‘zlar)
jińishke dawıssız ses – (ingichka (yumshoq) undosh tovush)
jińishke qosımta – (ingichka qo‘shimcha)
jıynaqlaw san – jamlovchi son
jupkerlesiw – bitishuv
jubaylas – juftlash
jup almasıq – juft olmosh
jup anıqlawısh – juft aniqlovchi
jup atlıq – juft otlar
jup feyil – juft fe’l
jup kelbetlikler – juft sifatlar
jup sanlıq – juft sonlar
jup sózler – juft so‘zlar
jup tańba –
jup tańlaq – juft undovlar
jup eliklewish sózler – juft taqlid so‘zlar
juwan aytılǵan sózler – yo‘g‘on aytilgan so‘zlar
jupkerlesiwshi anıqlawısh – sifatlovchi aniqlovchi
juwan dawıslı sesler – yo‘g‘on (qattiq) unli tovushlar
juwan dawıssız ses – yo‘g‘on (qattiq) undosh tovush
juwan qosımta – yo‘g‘on qo‘shimcha
juwmaq – xulosa
K
kásip atları – kasb bildiruvchi otlar
kásip atamaların jasawshı qosımtalar – kasb bildiruvchi otlarni yasovchi qo‘shimchalar
kásiplik (professionallıq) sózler – kasb bildiruvchi so‘zlar
kelbetlikler – sifatlar
kelbetlik dárejeleri – sifat darajalari
kelbetlik feyil – sifatdosh
kelbetlik feyil toplamı – sifatdosh oboroti
keler máhál – kelasi zamon
kelisiw – moslashuv
keńeytilgen anıqlawısh – (kengaytirilgan aniqlovchi); yoyiq aniqlovchi
keńeytilgen ayqınlawısh – (kengaytirilgan izohlovchi)
keńeytilgen gáp aǵzası – (kengaytirilgan gap bo‘lagi); yoyiq gap bo‘lagi
keńeytilmegen jay gáp – yig‘iq sodda gap
keńeytilgen jay gáp – yoyiq sodda gap
keyinli tásir – keyingi tasir
kiris aǵza – (kirish bo‘lak); kirish so‘z
kiris gáp – kirish gap
kitabıy stil – kitobiy uslub
kishireytiwshi mánili atlıq – kichraytirish va erkalash otlari
kishireytiwshi (mánili) atlıq jasawshi qosımtalar – otlarning kichraytirish va erkalash shakllari
kontakt baylanıs – kontakt bog‘lanish
kómekshi feyiller – ko‘makchi fe’llar
kómekshi sózler – yordamchi so‘zlar
kóp baǵınıńqılı qospa gápler – murakkab ergash gapli qo‘shma gaplar
kóplik qosımtalar – ko‘plik qo‘shimchasi
kóp mánili atlıqlar – ko‘p ma‘noli otlar
kóp mánili sóz – ko‘p ma‘noli so‘z
kóp noqat – ko‘p nuqta
kóplik jalǵaw – ko‘plik qo‘shimchasi
kóplik san – ko‘plik
kórin iske eliklewish sózler – holatga taqlid so‘zlar
kórkem ádebiyat stili – badiiy uslub
kórkem súwretlew quralları – badiiy tasvir vositalari
kórkem shıǵarmalar – badiiy asarlar
kúshli pát – kuchli urǵu
kúsheytiw janapayı – kuchaytiruv yuklamasi
Q
qamaw buwın – (ikki tomonlama yopiq bo‘gin)
qaratpa aǵza (sóz) – undalma
qaratpa gápler – undalmali gaplar
qaratpa sóz-gápler – undalmali so‘z-gaplar
qarsılas baǵınıńqılı qospa gáp – to‘siqsiz ergash gapli qo‘shma gap
qarsılas dáneker – zidlov bog‘lovchisi
qarsılas dizbekli qospa gáp – zidlov bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
qarsılas pısıqlawısh – (qiyoslash holi)
qatara kelgen bir túr dawıssız hárip – qator kelgan bir xil undosh harflar
qatarlıq san – tartib son
qatnas qaǵazları – aloqa qog‘ozlari
qatnaslıq sózler – aloqador so‘zlar qawıs – qavs
qısıq dawıslı – (tor unli)
qısqarǵan atlıqlar – qisqartma otlar
qısqarǵan sózler – qisqartma so‘zlar
qıya tolıqlawısh – vositali to‘ldiruvchi
qos noqat – ikki nuqta
qosımta – qo‘shimcha
qosımta jalǵanıwı – qo‘shimcha qo’shilishi (qo‘shimcha qo‘shish bilan yasalgan so‘zlar)
qospa atawısh bayanlawısh – qo‘shma otlashgan kesim
qospa ayqınlawısh – (qo‘shma izohlovchi)
qospa bayanlawısh – qo‘shma kesim qospa dáneker – qo‘shma bog‘lovchi
qospa feyil – qo‘shma fe’l
qospa feyil bayanlawısh – qo‘shma fe’l kesim
qospa kelbetlik – qo‘shma sifat
qospa sóz – qo‘shma so‘z
qospa tolıqlawısh – (qo‘shma to’ldiruvchi)
qos dawıslı háripler – qo‘sh unli harflar
qospa almasıq – qo‘shma olmosh
qospa anıqlawısh – (qo‘shma aniqlovchi)
qospa gáp – qo‘shma gap
qospa ráwish – qo‘shma ravish
qospa sanlıq – qo‘shma son
qospalanǵan bayanlawısh – murakkab kesim
qospalanǵan joba – murakkab reja
qospalanǵan sintaksislik pútinlik – murakkab sintaktik butunlik
L
leksika – leksika
leksikalıq quram – leksik qatlam
leksikalıq máni – luǵaviy ma’no
leksikalıq sinonimler – leksik sinonimlar
leksikologiya – leksikologiya
lersikografiya – lersikografiya
logikalıq pát – mantiqiy urǵu
M
maqset baǵınıńqılı qospa gáp – maqsad ergash gapli qo‘shma gap
maqset pısıqlawısh – maqsad holi
maqset ráwishi – maqsad ravishi
máhál mánisi – zamon ma‘nosi
maqullawshı sóz-gáp – tasdiq ma‘noli so‘z-gap
mámleketlik til – davlat tili
mámleketlik til biyligi – davlat tili maqomi
mániles sózler – ma’nodosh so‘zlar
mánili sóz – ma‘noli so‘z
mánili sóz shaqapları – mustaqil so‘z turkumlari
mánilik qatnas – ma’noviy aloqa
menshikli atlıqlar –atoqli otlar
menshikli qospa atlıqlar – atoqli qo‘shma otlar
metafora – metafora
mezgilles dizbekli qospa gáp – inkor bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
milliy til – milliy til
modal sózler – modal so‘zlar
modallıq janapay – (modallik yuklamasi)
morfologiya – morfologiya
morfologiyalıq norma – morfologik me’yor
morfologiyalıq sinonimler – morfologik sinonimlar
muǵdar-dáreje pısıqlawıshı – daraja-miqdor holi
muǵdar-dáreje ráwishi – miqdor-daraja ravishi
N
naqıl-maqallar – maqol va matallar
nátiyje dánekeri – (natija bog‘lovchisi)
neologizm – neologizm
niyetli keler máhál – kelasi zamon maqsad fe’li
noqat – nuqta
noqatlı útir – nuqtali vergul
norma – me’yor
O
omonimler – omonimlar (shakldosh so‘zlar)
oratorlar stili – notiqlar uslubi
orfoepiya – orfoepiya
orfoepiyalıq sózlik – orfoepik lug’at
orfografiya – orfografiya
orfografiyalıq sózlik – imlo lug’ati
orfogramma – orfogramma
ocherk – ocherk
P
paronimler – paronimlar
pát – urǵu
pátli buwın – urǵuli bo‘g‘in
pátsiz buwın – urǵusiz bo‘g‘in
pısıqlawısh – hol
pısıqlawısh baǵınıńqı gáp – hol ergash gap
pısıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi – holli so‘z birikmasi
poetikalıq stil – (poetik uslub)
prozalıq stil – (prozaik asarlar uslubi)
publicistikalıq stil – publitsistik uslub
R
ráwish – ravish
ráwishtiń arttırıw dárejesi – ravishning orttirma darajasi
ráwishtiń salıstırıw dárejesi – ravishning qiyosiy darajasi
ráwishtiń dárejeleri – ravishlarda daraja
rásmiy hújjetler – rasmiy hujjatlar
rásmiy is qaǵazları – rasmiy ish qog‘ozlari
rásmiy is qaǵazlarınıń stili – rasmiy ish qog‘ozlari uslubi
rásmiy stil – rasmiy uslub
replika – luqma; replika
rim cifrı – rim raqami
rus tili arqalı kirgen sózler – rus tili orqali kirgan so‘zlar
russha-qaraqalpaqsha sózlik – ruscha-qoraqalpoqcha lug’at
rus tilinen kirgen sózler – rus tilidan kirgan so‘zlar
S
salıstırıw dáreje – qiyosiy daraja
salıstırmalı baǵınıńqılı qospa gáp – (qiyoslash ergash gapli qo‘shma gap)
sanaq san – sanoq son
sanlıq – son
sebep baǵınıńqılı qospa gáp – sabab ergash gapli qo‘shma gap
sebep dáneker – sabab bog‘lovchisi
sebep-nátiyje dizbekli qospa gáp – (sabab-natija mazmunli bog‘langan qo‘shma gap)
sebep pısıqlawısh – sabab holi
sebep ráwishi – sabab ravishi
sepleniw – turlanish
seplik – kelishik
seplik qosımtaları (jalǵawlar) – kelishik qo‘shimchalari
ses – tovush
ses únlesligi – tovush singarmoniyasi
seske eliklewish sózler – (tovushga taqlid so‘zlar)
siltew almasıǵı – ko‘rsatish olmoshi
sın baǵınıńqılı qospa gáp – holat (ravish) ergash gapli qo‘shma gap
sın ráwishi – holat ravishi
sın pısıqlawısh – ravish holi
sinonim atlıqlar – sinonim otlar
sinonim feyiller – sinonim fe’llar
sinonimlik qatar – sinonimik qator
sinonimiya – sinonimiya
sinonimler – sinonimlar (ma’nodosh so‘zlar)
sinonimler sózligi – sinonimlar lug’ati
sintaksis – sintaksis
sintaksislik baylanıs – sintaktik bog‘lanish
sintaksislik máni – sintaktik ma’no
sintaksislik sinonimler – sintaktik sinonimlar
sintaksislik wazıypa – sintaktik vazifa
sızıqsha – tire; defis, chiziqcha
soraw belgisi – so‘roq belgisi
soraw – so‘roq
soraw almasıǵı – so‘roq olmoshi
soraw gáp – so‘roq gap
soraw janapay – so‘roq-taajjub yuklamasi
soraw sóz-gápler – (so‘roq so‘z-gaplar)
sóylew aǵzaları – nutq a‘zolari
sóylew mádeniyatı – nutq madaniyati
sóylew stilleri – nutq uslublari; so‘zlashuv uslubi
sóylewshiniń gápi – muallif gapi
sóz baylıǵı – so‘z boyligi
sóz-gáp – so‘z-gap
sóz dizbegi – so‘z birikmasi
sóz jasalıw – so‘z yasash
sóz jasaw usılları – so‘z yasash usullari
sóz jasawshı qosımta – so‘z yasovchi qo‘shimcha
sóz mánisi – so‘z ma‘nosi
sóz qosılıw usılı – so‘z qo‘shish usuli
sóz páti – so‘z urǵusi
so’z tiykarı – so‘z o‘zak -negizi
sóz túrlewshi qosımtalar (jalǵawlar) – so‘z turlovchu qo‘shimchalar
sóz shaqapları – so‘z turkumlari
sózdiń imlası – so‘zning imlosi
sózdiń kóp mánililigi – so‘zning ko‘p ma‘noliligi
sózdiń qurılısı – so‘z tarkibi
sózdiń dáslepki mánisi – so‘zning bosh ma‘nosi
sozılınqı dawıslı – cho‘ziq unli tovush
sózlik – lug’at
sózlik túrleri – lug‘at turlari
sózlik quram – lug’at qatlami
stilistikalıq shegaralanǵan sózler – stilistik chegaralangan so‘zlar
stilistikanıń tiykarı – stilistikaning asosi
stillik neytral sózler (bir stil ushın biytárep sózler) – uslubiy neytral uslub
stillik figura – uslubiy figura
T
tabıs sepligi – tushum kelishigi
tákirar almasıq – takroriy olmosh
tákirar atlıq – takroriy ot
tákirar dánekerler – takror bog‘lovchilar
tákirar sóz – takroriy so‘z
tákirar eliklewish sózler – takror taqlid so‘zlar
tákirar kelbetlikler – takroriy sifatlar
tákirar tańlaq – takroriy undovlar
tákirar ráwish – takroriy ravish
talqılaw tekstleri – muhokama-matnlar
tańlaq sóz-gápler – undov so‘z-gaplar
tańlaq (sózler) – undov
tartım jalǵaw – egalik qo‘shimchalari
tartımlı seplew – (egalik qo‘shimchali turlanish)
temanıń mazmunı – mavzuning mazmuni
teń baǵınıńqılı qospa gápler – teng ergash gapli qo‘shma gaplar
teń (dizbekli) baylanıstaǵı sózler – teng bog‘langan so‘zlar
termin – termin; atama
terminologiyalıq sózlik – terminlar lug’ati
til artı – til orqa
til aldı – til oldi
til dawıssız sesleri – til undosh tovushi
til sesleri – nutq tovushlari
til stilleri – nutq uslublari
tilek meyil – istak mayli
tiller ortasındaǵı
qarım-qatnas – tillar o‘rtasidagi munosabatlar
til ortası – til o‘rta
tımsallar stili – (timsollar uslubi)
tirkewish – ko‘makchi
tirkewish xızmettegi sózler – vazifadosh ko‘makchilar
tırnaqsha – qo‘shtirnoq
tiykar kelbetlik – tub sifat
tiykar sóz (túbir so’z) – tub so‘z
tiykarǵı bo’lim – asosiy qism
tiykarǵı máni – asosiy (neytral) ma’no
tiykarǵi pikir – asosiy fikr
tiykarǵı tańlaq – (tub undov)
tolıqlawısh – to‘ldiruvchi
tolıqlawısh baǵınıńqı gáp – to‘ldiruvchi ergash gap
tolıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi – to‘ldiruvchi munosabatli so‘z birikmasi
topar – guruh
toplaw san – jamlovchi son
tolıq gáp – to’liq gap
tolıq emes gáp – to’liqsiz gap
turaqlı sóz – ibora
túrkiy tiller – turkiy tillar
turmıs-salt (etiketlik) tańlaǵı –
túsindirmeli dizbekli qospa gáp – izohlovchili bog‘langan qo‘shma gap
túsindirme sózlik – izohli lug‘at
tuyǵı-sezim tańlaǵı – his-hayajon undovlari
tuwra gáp – ko‘chirma gap
tuwra máni – bosh (asosiy) mano
tuwra tártip – odatdagi tartib
tuyıq buwın – yopiq bo‘g‘in
túbir (túbir so’z) – o‘zak ; tub so‘z
túbirles sózler – o‘zak dosh so‘zlar
túpkilikli tirkewishler – sof (asl) ko‘makchilar
tuwra máni – o‘z ma‘nosi
túsinik – tushuncha
tuwra tolıqlawısh – vositasiz to‘ldiruvchi
U
ulıwma ádebiy sózler – umumxalq ishlatiladigan adabiy so‘zlar
ulıwmalastırıwshı sózler – umumlashtiruvchi so‘zlar
ulıwmalıq máni – umumiy ma’no
úndew belgisi – undov belgisi
úndew gáp – undov gap
ushırma sózler – hikmatli so‘zlar
Ú
úlgi – namuna ún – shovqin; un
únleslik nızamı – singarmonizm qonuni
únli – jarangli
únli dawıssız ses – jarangli undosh tovush
únsiz – jarangsiz
únsiz dawıssız ses – jarangsiz undosh tovush
útir – vergul
úylesiw (izafet) – izofa; (qaratqichli bog‘lanish)
úylesiwshi anıqlawısh – qaratqich(li) aniqlovchi
W
ólshew birlikleri – hisob so‘zlari
ónimli – unumli
ózbek xalıq dialektleri – o‘zbek xalq shevalari
ózgelik dáreje – orttirma nisbat
ózgergen tártip – o‘zgargan tartib
ózlestirilgen gáp – o‘zlashtirma gap
ózlik almasıǵı – o‘zlik olmoshi
ózlik dáreje – o‘zlik nisbat
waqıt baǵınińqılı qospa gáp – payt ergash gapIi qo‘shma gap
waqıt pısıqlawısh – payt holi
waqıt ráwishi – payt ravishi
orın atları – o‘rin bildiruvchi otlar
orın atların jasawshı qosımtalar – o‘rin-joy otlarini yasovchi qo‘shimchalar
orın baǵınińqılı qospa gáp – o‘rin ergash gapli qo‘shma gap
orın pısıqlawısh – o‘rin holi
orın ráwishi – o‘rin ravishi
orın sepligi – o‘rin-payt kelishigi
orın tártibi – gapda so‘z tartibi
orın almasıw tártibi – o‘zgargan tartib
ótken máhál – o‘tgan zamon
E
eki bas aǵzalı gápler – ikki bosh bo‘lakli gaplar
eki tillik awdarma sózlik – ikki tillik (tarjima) lug’at
eliklewish sózler – taqlid so‘zlar
erinlik dawıslı sesler – lablangan unli tovushlar
erinlik dawıssız ses – lab undosh tovushi
eziwlik dawıslı sesler – lablanmagan unli tovushlar
esaplıq san – miqdor son
Z
zattıń túr-túsi – predmetning belgisi
Sh
shamalıq san – chama son
shárt baǵınıńqılı qospa gáp – shart ergash gappi qo‘shma gap
shárt dáneker – (shart bog‘lovchisi)
shárt meyil – shart mayl
shárt pısıqlawısh – shart holi
shawqım – shovqin
sheriklik dáreje – birgalik nisbat
shıǵıs sepligi – chiqish kelishigi
C
cifr – raqam
citata – sitata
abstrakt mánili atlıq – mavhum otlar
adam atları – shaxs nomini bildiruvchi otlar
adam mánisindegi atlıq – shaxs ma‘nosini bildiruvchi otlar
ádebiy til – adabiy til
ádettegi tártip – odatdagi tartib
ajıratıwshı irkilis belgisi – (ajratuvchi tinish belgisi)
álipbe – alifbe
alfavit – alfavit
almasıq – olmosh
ámeliy stilistika – amaliy uslubiyat
ana tili – ona tili
anıq házirgi máhál – (aniq hozirgi zamon)
anıq keler máhál – aniq kelasi zamon)
anıq mánili atlıq – konkret otlar
anıq ótken máhál – aniq o‘tgan zamon
anıqlawısh – aniqlovchi
anıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi – aniqlovchi aloqasidagi so‘z birikmasi
anıqlıq meyil – aniq mayl (xabar mayli)
anıqlıq qosımtası – (aniqlikni ifodalovchi qo‘shimcha)
anıqlawısh baǵınıńqı gáp – aniqlovchi ergash gap
antiteza – antiteza
antonimler – antonimlar (zid ma‘noli so‘zlar)
ápiwayı joba – sodda reja
apostrof – tutuq belgisi
arab-parsı sózleri – arab-fors so‘zlari
arab cifrı – arab raqami
aralas qospa gápler – aralash qo‘shma gaplar
arttırıw dárejesi – orttirma daraja
atama – atama; termin
ataw sepligi – bosh kelishik
atawısh bir bas aǵzalı gápler – (otli bir bosh bo‘lakli gaplar)
atawısh feyil – otlashgan fe’l
atawısh feyil toplamı – otlashgan fe’l o‘rami (oboroti)
atawısh sózler – otlashgan so‘zlar
atawısh sóz dizbegi – otli so‘z birikmasi
atawısh tirkewishler – ot ko‘makchilar
atlıq (sózler) – otlar
atlıq bayanlawısh – ot kesim
atlıqlasqan kelbetlikler – otlashgan sifatlar
atlıqlasıw – otlashuv
atlıqtıń betleniwi – otning shaxs-son qo‘shimchalari bilan qo‘llanishi
atlıqtıń tartımlanıwı – otlarning egalik qo‘shimchalari bilan o‘zgarishi
ataw gáp – atov gap
ayırımlanbaǵan ayqınlawısh – ajratilmagan izohlovchi
ayırımlanǵan ayqınlawısh – ajratilgan izohlovchi
ayırımlanǵan pısıqlawısh – ajratilgan hol
ayırıw-sheklew janapay – ayiruv-chegaralov yuklamasi
ayqınlawısh – izohlovchi
ayqınlanıwshı aǵza – izohlanmish
aytılıwı (orfoepiya) – aytilishi
avtor gápi – muallif (avtor) gapi
awdarma sózlik – tarjima lug’at
awısqan máni – ko‘chma ma’no
awıspalı dáneker – ayiruv bog‘lovchisi awıspalı feyil – ko‘chma fe’l
awıspalı máni – ko‘chma ma’no
awızeki ádebiy sóylew – oǵzaki adabiy nutq
ashıq buwın – ochiq bo‘g‘in
ashıq dawıslı – ochiq unli
B
baǵındırıwshı dáneker – ergashtiruvchi bog‘lovchi
baǵınıńqı gáp – ergash gap
baǵınıńqı sóz – tobe so‘z
baǵınıńqı baylanıstaǵı sózler – tobe (eragash) bog‘langan so‘zlar
baǵınıńqılı qospa gáp – ergashgan qo‘shma gap
baǵınıńqılı baylanıslı qospa gáp – tobe bog‘langan qo‘shma gap
barıs sepligi – jo‘nalish kelishigi
bas hárip – bosh harf
bas sóz – bosh so‘z
baslama (kirisiw) – boshlama, kirish
baslawısh – ega
basqa tillerden ózlestirilgen sózler – boshqa tillardan o‘zlashtirilgan so‘zlar
basqarıw – boshqaruv
bayanlawısh – kesim
belgilew almasıǵı – belgilash olmoshi
belgisiz dáreje – majhul nisbat
belgisizlik almasıǵı – gumon olmoshi
bet – shaxs
betleniw – tuslanish
betlik almasıǵı – kishilik olmoshi
betlik jalǵaw– shaxs-son qo‘shimchasi
bir bas aǵzalı gápler – bir bosh bo‘lakli gaplar
bir mánili sóz – bir ma‘noli so‘z
bir waqıtlı mezgilles dizbekli qospa gáp –
birgelkili dawıssız ses – qo‘sh undosh tovush
birikken atlıqlar – qo‘shib yoziladigan otlar
birikken kelbetlikler – qo‘shib yoziladigan sifatlar
birikken qospa feyiller – qo‘shib yoziladigan qo‘shma fe’llar
birikpegen atlıqlar – ajratib yoziladigan otlar
birikpegen kelbetlikler – ajratib yoziladigan sifatlar
birikpegen qospa feyiller – ajratib yoziladigan qo‘shma fe’llar
birikpegen qospa sózler – ajratib yoziladigam qo‘shma so‘zlar
biriktiriwshi dáneker – biriktiruvchi bog‘lovchi
burınǵı ótken máhál – uzoq o‘tgan zamon
birlik san – birlik
biykarlawshı janapay – inkor yuklamalari
biykarlawshı sóz-gáp – (inkor ma‘noli so‘z-gap)
bolımlı feyil – bo‘lishli fe’l
bolımsız feyil – bo‘lishsiz fe’l
bolımsız qosımta – bo‘lishsizlik qo‘shimchasi
bolımsızlıq almasıǵı – bo‘lishsizlik olmoshi bo’liwshi
irkilis belgileri – (ajratuvchi tinish belgilari)
bólshek san – kasr son
boljawlı keler máhál – kelasi zamon gumon fe’li
boljawshı máni – gumon ma‘nosi
burın bolıp ótken máhál feyilleri – uzoq o‘tgan zamon fe’llari
buyrıq gáp – buyruq gap
buyrıq meyil – buyruq-istak mayl
buyrıq (imperativ) tańlaq sózler – buyruq undovlar
buwın – bo‘g‘in
buwınǵa ótkermelew – bo‘g‘in ko‘chirish
buwınlardı ótkermelew – bo‘g‘inlarni ko‘chirish
buwınǵa bóliw – bo‘g‘inga ajratish
buwın únlesligi – bo‘g‘in singarmonizmi
D
dánekerli awıspalı dizbekli qospa gáp – ayiruv bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
dánekerli dizbekli qospa gáp – bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma gap
dánekerli gezekles dizbekli qospa gáp – zidlov bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
dánekerlik xızmettegi sózler – bog‘lovchi vazifasidagi so‘zlar
dánekersiz dizbekli qospa gáp – bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap
dánekersiz mezgilles dizbekli qospa gáp – inkor mazmunli bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap
dánekersiz dizbekli qospa gáp – bog‘lovchisiz bog‘langan qo‘shma gap
dánekerli dizbekli qospa gáp – bog‘lovchi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
dara dáneker – sodda (yakka) bog‘lovchi
dara eliklewish sózler – sodda taqlid so‘zlar
dara sanlıq – tub son
dara sóz – sodda so‘z
dara tańlaq – sodda undov so‘z
dawamlı házirgi máhál – hozirgi zamon davom fe’li
dawıs – un, ovoz, tovush
dawıs almasıwı – tovush almashinishi
dawıslı (ses) – unli (tovush)
dawıssız (ses) – undosh (tovush)
defis – defis, chiziqcha
dialektlik sózler – shevaga xos so‘zlar
dialektologiyalıq sózlik – shevaga xos so‘zlar lug’ati
dialog – dialog
distant baylanıs – distant bog‘lanish
dizbeklewshi intonaciya – bog‘lovchi ohang dizbekli
qospa gáp – bog‘langan qo‘shma gap
dizbeklewshi dánekerler – biriktiruvchi bog‘lovchilar
dórendi sóz – yasama so‘z
dórendi kelbetlik – yasama sifat
dúnya tilleri – jahon tillari
durıs jazıw (jazılıw) – husnixat
durıs sóylew – to‘ǵri nutq
E
ellipsis – ellipsis epitet – epitet
F
feyil bir bas aǵzalı gápler – (fe’lli bir bosh bo‘lakli gaplar)
feyil – fe’l
feyil dárejeleri – fe’l nisbatlari
feyil meyilleri – fe’l mayllari
feyil sóz dizbegi – fe’lli so‘z birikmasi
feyil tirkewishler – fe’l ko‘makchilar
feyil toplamları – (fe’lli o‘ramlar; oborotlar)
feyildiń máhálleri – fe’l zamonlari
feyilli birikpe – fe’lli birikma
fonetika – fonetika
forma – shakl frazeologiya – ibora
frazeologiyalıq sinonimler – frazeologik sinonimlar
frazeologiyalıq sózlik – frazeologik lug’at
frazeologiyalıq birlikler – frazeologik birliklar
frazeologizm (turaqlı sóz dizbegi) – frazeologizm, ibora
funkcionallıq stil – funktsional uslub
G
ǵana – gina
gazeta stili – gazeta uslubi
gáp – gap
gáp aǵzaları – gap bo‘laklari
gáptiń ayırımlanǵan aǵzaları – gapning ajratilgan bo‘laklari
gáptiń bas aǵzaları – gapning bosh bo‘laklari
gáptiń birgelkili aǵzaları – gapning uyushiq bo‘laklari
gáptiń ekinshi dárejeli aǵzaları – gapning ikkinchi darajali bo‘laklari
gáptiń grammatikalıq tiykarı – gapning grammatik asosi
gáptiń qaratpa aǵzası – (gapning undalma bo‘lagi)
gezekles dáneker (gá) – inkor bog‘lovchisi
gónergen sózler – eskirib qolgan so‘zlar
grafika – grafika
grammatika – grammatika
grammatikalıq sinonimler – grammatik sinonimlar
grammatikalıq tiykar – grammatik asos
Ǵ
ǵalabalıq atlıqlar – turdosh otlar
ǵárezli – tobe
ǵárezsiz – mustaqil
H
hal feyil – ravishdosh
hal feyil toplamı – ravishdosh oboroti
háreket atı feyili – harakat nomi
háreket mánisi – harakar ma‘nosi
hárip – harf
házirgi-keler máhál – hozirgi-kelasi zamon
házirgi máhál – hozirgi zamon
X
xabar gáp – darak gap
I
ilgerili tásir – oldingi tásir
inversiya – inversiya
ilimiy stil – ilmiy uslub
imla – imlo
imla qaǵıydaları – imlo qoidalari
imla sózligi – imlo lug’ati
internacionallıq sózler – internatsional so‘zlar
irkilis belgi – tinish belgi
is júrgiziw quralı – ish yuritish vositasi
is qaǵazı – ish qog‘ozi
is qaǵazlar stili – ish qog‘ozlari uslubi
iyelik sepligi – qaratqich kelishigi
iyesi belgili gáp –shaxsi (egasi) málum gap
iyesi belgisiz gáp –shaxsi (egasi) nomálum gap
iyesi ulıwmalasqan gáp – shaxsi umumlashgan gap
iyesiz gap – shaxssiz (egasiz) gap
izbe-iz baǵınıńqılı qospa gápler – ketma-ket ergash gapli qo‘shma gaplar
izbe-izli mezgilles dizbekli qospa gápler – ketma-ket kelgan bog‘langan qo‘shma gaplar
J
jabısıwshı reńk – sirǵaluvchi undoshlar
jalǵaw – qo‘shimcha
jaqın ótken máhál – yaqin o‘tgan zamon
jámlew almasıǵı – (jamlov olmoshi)
janapay – yuklama
jańa jol – yangi yo‘l, yangi satr, abzats
janrlıq stili – janrlar uslubi
jańa payda bolǵan sózler – yangi paydo bo‘lgan so‘zlar
jay almasıq – sodda olmosh
jay atawısh bayanlawısh – sodda ot kesim
jay ayqınlawısh – sodda izohlovchi
jay baslawısh – sodda ega jay dáreje – oddiy daraja
jay gáp – sodda gap
jay feyil – sodda fe’l
jay feyil bayanlawısh – sodda fe’l kesim
jay kelbetlik – sodda sifat
jay ráwish – sodda ravish
jay sanlıq – sodda son
jay seplew – sodda turlanish
jay tolıqlawısh – sodda to’ldiruvchi
jazba ádebiy sóylew – yozma adabiy nutq
jazba ádebiy til – yozma adabiy til
jazıw – yozuv
jazılıwı – yozilishi
jarılıwshı reńk – portlovchi undoshlar
jeke adam stili – individual(xususiy) uslub
jińishke aytılǵan sózler – (ingichka aytilgan so‘zlar)
jińishke dawıssız ses – (ingichka (yumshoq) undosh tovush)
jińishke qosımta – (ingichka qo‘shimcha)
jıynaqlaw san – jamlovchi son
jupkerlesiw – bitishuv
jubaylas – juftlash
jup almasıq – juft olmosh
jup anıqlawısh – juft aniqlovchi
jup atlıq – juft otlar
jup feyil – juft fe’l
jup kelbetlikler – juft sifatlar
jup sanlıq – juft sonlar
jup sózler – juft so‘zlar
jup tańba –
jup tańlaq – juft undovlar
jup eliklewish sózler – juft taqlid so‘zlar
juwan aytılǵan sózler – yo‘g‘on aytilgan so‘zlar
jupkerlesiwshi anıqlawısh – sifatlovchi aniqlovchi
juwan dawıslı sesler – yo‘g‘on (qattiq) unli tovushlar
juwan dawıssız ses – yo‘g‘on (qattiq) undosh tovush
juwan qosımta – yo‘g‘on qo‘shimcha
juwmaq – xulosa
K
kásip atları – kasb bildiruvchi otlar
kásip atamaların jasawshı qosımtalar – kasb bildiruvchi otlarni yasovchi qo‘shimchalar
kásiplik (professionallıq) sózler – kasb bildiruvchi so‘zlar
kelbetlikler – sifatlar
kelbetlik dárejeleri – sifat darajalari
kelbetlik feyil – sifatdosh
kelbetlik feyil toplamı – sifatdosh oboroti
keler máhál – kelasi zamon
kelisiw – moslashuv
keńeytilgen anıqlawısh – (kengaytirilgan aniqlovchi); yoyiq aniqlovchi
keńeytilgen ayqınlawısh – (kengaytirilgan izohlovchi)
keńeytilgen gáp aǵzası – (kengaytirilgan gap bo‘lagi); yoyiq gap bo‘lagi
keńeytilmegen jay gáp – yig‘iq sodda gap
keńeytilgen jay gáp – yoyiq sodda gap
keyinli tásir – keyingi tasir
kiris aǵza – (kirish bo‘lak); kirish so‘z
kiris gáp – kirish gap
kitabıy stil – kitobiy uslub
kishireytiwshi mánili atlıq – kichraytirish va erkalash otlari
kishireytiwshi (mánili) atlıq jasawshi qosımtalar – otlarning kichraytirish va erkalash shakllari
kontakt baylanıs – kontakt bog‘lanish
kómekshi feyiller – ko‘makchi fe’llar
kómekshi sózler – yordamchi so‘zlar
kóp baǵınıńqılı qospa gápler – murakkab ergash gapli qo‘shma gaplar
kóplik qosımtalar – ko‘plik qo‘shimchasi
kóp mánili atlıqlar – ko‘p ma‘noli otlar
kóp mánili sóz – ko‘p ma‘noli so‘z
kóp noqat – ko‘p nuqta
kóplik jalǵaw – ko‘plik qo‘shimchasi
kóplik san – ko‘plik
kórin iske eliklewish sózler – holatga taqlid so‘zlar
kórkem ádebiyat stili – badiiy uslub
kórkem súwretlew quralları – badiiy tasvir vositalari
kórkem shıǵarmalar – badiiy asarlar
kúshli pát – kuchli urǵu
kúsheytiw janapayı – kuchaytiruv yuklamasi
Q
qamaw buwın – (ikki tomonlama yopiq bo‘gin)
qaratpa aǵza (sóz) – undalma
qaratpa gápler – undalmali gaplar
qaratpa sóz-gápler – undalmali so‘z-gaplar
qarsılas baǵınıńqılı qospa gáp – to‘siqsiz ergash gapli qo‘shma gap
qarsılas dáneker – zidlov bog‘lovchisi
qarsılas dizbekli qospa gáp – zidlov bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
qarsılas pısıqlawısh – (qiyoslash holi)
qatara kelgen bir túr dawıssız hárip – qator kelgan bir xil undosh harflar
qatarlıq san – tartib son
qatnas qaǵazları – aloqa qog‘ozlari
qatnaslıq sózler – aloqador so‘zlar qawıs – qavs
qısıq dawıslı – (tor unli)
qısqarǵan atlıqlar – qisqartma otlar
qısqarǵan sózler – qisqartma so‘zlar
qıya tolıqlawısh – vositali to‘ldiruvchi
qos noqat – ikki nuqta
qosımta – qo‘shimcha
qosımta jalǵanıwı – qo‘shimcha qo’shilishi (qo‘shimcha qo‘shish bilan yasalgan so‘zlar)
qospa atawısh bayanlawısh – qo‘shma otlashgan kesim
qospa ayqınlawısh – (qo‘shma izohlovchi)
qospa bayanlawısh – qo‘shma kesim qospa dáneker – qo‘shma bog‘lovchi
qospa feyil – qo‘shma fe’l
qospa feyil bayanlawısh – qo‘shma fe’l kesim
qospa kelbetlik – qo‘shma sifat
qospa sóz – qo‘shma so‘z
qospa tolıqlawısh – (qo‘shma to’ldiruvchi)
qos dawıslı háripler – qo‘sh unli harflar
qospa almasıq – qo‘shma olmosh
qospa anıqlawısh – (qo‘shma aniqlovchi)
qospa gáp – qo‘shma gap
qospa ráwish – qo‘shma ravish
qospa sanlıq – qo‘shma son
qospalanǵan bayanlawısh – murakkab kesim
qospalanǵan joba – murakkab reja
qospalanǵan sintaksislik pútinlik – murakkab sintaktik butunlik
L
leksika – leksika
leksikalıq quram – leksik qatlam
leksikalıq máni – luǵaviy ma’no
leksikalıq sinonimler – leksik sinonimlar
leksikologiya – leksikologiya
lersikografiya – lersikografiya
logikalıq pát – mantiqiy urǵu
M
maqset baǵınıńqılı qospa gáp – maqsad ergash gapli qo‘shma gap
maqset pısıqlawısh – maqsad holi
maqset ráwishi – maqsad ravishi
máhál mánisi – zamon ma‘nosi
maqullawshı sóz-gáp – tasdiq ma‘noli so‘z-gap
mámleketlik til – davlat tili
mámleketlik til biyligi – davlat tili maqomi
mániles sózler – ma’nodosh so‘zlar
mánili sóz – ma‘noli so‘z
mánili sóz shaqapları – mustaqil so‘z turkumlari
mánilik qatnas – ma’noviy aloqa
menshikli atlıqlar –atoqli otlar
menshikli qospa atlıqlar – atoqli qo‘shma otlar
metafora – metafora
mezgilles dizbekli qospa gáp – inkor bog‘lovchisi yordamida bog‘langan qo‘shma gap
milliy til – milliy til
modal sózler – modal so‘zlar
modallıq janapay – (modallik yuklamasi)
morfologiya – morfologiya
morfologiyalıq norma – morfologik me’yor
morfologiyalıq sinonimler – morfologik sinonimlar
muǵdar-dáreje pısıqlawıshı – daraja-miqdor holi
muǵdar-dáreje ráwishi – miqdor-daraja ravishi
N
naqıl-maqallar – maqol va matallar
nátiyje dánekeri – (natija bog‘lovchisi)
neologizm – neologizm
niyetli keler máhál – kelasi zamon maqsad fe’li
noqat – nuqta
noqatlı útir – nuqtali vergul
norma – me’yor
O
omonimler – omonimlar (shakldosh so‘zlar)
oratorlar stili – notiqlar uslubi
orfoepiya – orfoepiya
orfoepiyalıq sózlik – orfoepik lug’at
orfografiya – orfografiya
orfografiyalıq sózlik – imlo lug’ati
orfogramma – orfogramma
ocherk – ocherk
P
paronimler – paronimlar
pát – urǵu
pátli buwın – urǵuli bo‘g‘in
pátsiz buwın – urǵusiz bo‘g‘in
pısıqlawısh – hol
pısıqlawısh baǵınıńqı gáp – hol ergash gap
pısıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi – holli so‘z birikmasi
poetikalıq stil – (poetik uslub)
prozalıq stil – (prozaik asarlar uslubi)
publicistikalıq stil – publitsistik uslub
R
ráwish – ravish
ráwishtiń arttırıw dárejesi – ravishning orttirma darajasi
ráwishtiń salıstırıw dárejesi – ravishning qiyosiy darajasi
ráwishtiń dárejeleri – ravishlarda daraja
rásmiy hújjetler – rasmiy hujjatlar
rásmiy is qaǵazları – rasmiy ish qog‘ozlari
rásmiy is qaǵazlarınıń stili – rasmiy ish qog‘ozlari uslubi
rásmiy stil – rasmiy uslub
replika – luqma; replika
rim cifrı – rim raqami
rus tili arqalı kirgen sózler – rus tili orqali kirgan so‘zlar
russha-qaraqalpaqsha sózlik – ruscha-qoraqalpoqcha lug’at
rus tilinen kirgen sózler – rus tilidan kirgan so‘zlar
S
salıstırıw dáreje – qiyosiy daraja
salıstırmalı baǵınıńqılı qospa gáp – (qiyoslash ergash gapli qo‘shma gap)
sanaq san – sanoq son
sanlıq – son
sebep baǵınıńqılı qospa gáp – sabab ergash gapli qo‘shma gap
sebep dáneker – sabab bog‘lovchisi
sebep-nátiyje dizbekli qospa gáp – (sabab-natija mazmunli bog‘langan qo‘shma gap)
sebep pısıqlawısh – sabab holi
sebep ráwishi – sabab ravishi
sepleniw – turlanish
seplik – kelishik
seplik qosımtaları (jalǵawlar) – kelishik qo‘shimchalari
ses – tovush
ses únlesligi – tovush singarmoniyasi
seske eliklewish sózler – (tovushga taqlid so‘zlar)
siltew almasıǵı – ko‘rsatish olmoshi
sın baǵınıńqılı qospa gáp – holat (ravish) ergash gapli qo‘shma gap
sın ráwishi – holat ravishi
sın pısıqlawısh – ravish holi
sinonim atlıqlar – sinonim otlar
sinonim feyiller – sinonim fe’llar
sinonimlik qatar – sinonimik qator
sinonimiya – sinonimiya
sinonimler – sinonimlar (ma’nodosh so‘zlar)
sinonimler sózligi – sinonimlar lug’ati
sintaksis – sintaksis
sintaksislik baylanıs – sintaktik bog‘lanish
sintaksislik máni – sintaktik ma’no
sintaksislik sinonimler – sintaktik sinonimlar
sintaksislik wazıypa – sintaktik vazifa
sızıqsha – tire; defis, chiziqcha
soraw belgisi – so‘roq belgisi
soraw – so‘roq
soraw almasıǵı – so‘roq olmoshi
soraw gáp – so‘roq gap
soraw janapay – so‘roq-taajjub yuklamasi
soraw sóz-gápler – (so‘roq so‘z-gaplar)
sóylew aǵzaları – nutq a‘zolari
sóylew mádeniyatı – nutq madaniyati
sóylew stilleri – nutq uslublari; so‘zlashuv uslubi
sóylewshiniń gápi – muallif gapi
sóz baylıǵı – so‘z boyligi
sóz-gáp – so‘z-gap
sóz dizbegi – so‘z birikmasi
sóz jasalıw – so‘z yasash
sóz jasaw usılları – so‘z yasash usullari
sóz jasawshı qosımta – so‘z yasovchi qo‘shimcha
sóz mánisi – so‘z ma‘nosi
sóz qosılıw usılı – so‘z qo‘shish usuli
sóz páti – so‘z urǵusi
so’z tiykarı – so‘z o‘zak -negizi
sóz túrlewshi qosımtalar (jalǵawlar) – so‘z turlovchu qo‘shimchalar
sóz shaqapları – so‘z turkumlari
sózdiń imlası – so‘zning imlosi
sózdiń kóp mánililigi – so‘zning ko‘p ma‘noliligi
sózdiń qurılısı – so‘z tarkibi
sózdiń dáslepki mánisi – so‘zning bosh ma‘nosi
sozılınqı dawıslı – cho‘ziq unli tovush
sózlik – lug’at
sózlik túrleri – lug‘at turlari
sózlik quram – lug’at qatlami
stilistikalıq shegaralanǵan sózler – stilistik chegaralangan so‘zlar
stilistikanıń tiykarı – stilistikaning asosi
stillik neytral sózler (bir stil ushın biytárep sózler) – uslubiy neytral uslub
stillik figura – uslubiy figura
T
tabıs sepligi – tushum kelishigi
tákirar almasıq – takroriy olmosh
tákirar atlıq – takroriy ot
tákirar dánekerler – takror bog‘lovchilar
tákirar sóz – takroriy so‘z
tákirar eliklewish sózler – takror taqlid so‘zlar
tákirar kelbetlikler – takroriy sifatlar
tákirar tańlaq – takroriy undovlar
tákirar ráwish – takroriy ravish
talqılaw tekstleri – muhokama-matnlar
tańlaq sóz-gápler – undov so‘z-gaplar
tańlaq (sózler) – undov
tartım jalǵaw – egalik qo‘shimchalari
tartımlı seplew – (egalik qo‘shimchali turlanish)
temanıń mazmunı – mavzuning mazmuni
teń baǵınıńqılı qospa gápler – teng ergash gapli qo‘shma gaplar
teń (dizbekli) baylanıstaǵı sózler – teng bog‘langan so‘zlar
termin – termin; atama
terminologiyalıq sózlik – terminlar lug’ati
til artı – til orqa
til aldı – til oldi
til dawıssız sesleri – til undosh tovushi
til sesleri – nutq tovushlari
til stilleri – nutq uslublari
tilek meyil – istak mayli
tiller ortasındaǵı
qarım-qatnas – tillar o‘rtasidagi munosabatlar
til ortası – til o‘rta
tımsallar stili – (timsollar uslubi)
tirkewish – ko‘makchi
tirkewish xızmettegi sózler – vazifadosh ko‘makchilar
tırnaqsha – qo‘shtirnoq
tiykar kelbetlik – tub sifat
tiykar sóz (túbir so’z) – tub so‘z
tiykarǵı bo’lim – asosiy qism
tiykarǵı máni – asosiy (neytral) ma’no
tiykarǵi pikir – asosiy fikr
tiykarǵı tańlaq – (tub undov)
tolıqlawısh – to‘ldiruvchi
tolıqlawısh baǵınıńqı gáp – to‘ldiruvchi ergash gap
tolıqlawıshlıq qatnastaǵı sóz dizbegi – to‘ldiruvchi munosabatli so‘z birikmasi
topar – guruh
toplaw san – jamlovchi son
tolıq gáp – to’liq gap
tolıq emes gáp – to’liqsiz gap
turaqlı sóz – ibora
túrkiy tiller – turkiy tillar
turmıs-salt (etiketlik) tańlaǵı –
túsindirmeli dizbekli qospa gáp – izohlovchili bog‘langan qo‘shma gap
túsindirme sózlik – izohli lug‘at
tuyǵı-sezim tańlaǵı – his-hayajon undovlari
tuwra gáp – ko‘chirma gap
tuwra máni – bosh (asosiy) mano
tuwra tártip – odatdagi tartib
tuyıq buwın – yopiq bo‘g‘in
túbir (túbir so’z) – o‘zak ; tub so‘z
túbirles sózler – o‘zak dosh so‘zlar
túpkilikli tirkewishler – sof (asl) ko‘makchilar
tuwra máni – o‘z ma‘nosi
túsinik – tushuncha
tuwra tolıqlawısh – vositasiz to‘ldiruvchi
U
ulıwma ádebiy sózler – umumxalq ishlatiladigan adabiy so‘zlar
ulıwmalastırıwshı sózler – umumlashtiruvchi so‘zlar
ulıwmalıq máni – umumiy ma’no
úndew belgisi – undov belgisi
úndew gáp – undov gap
ushırma sózler – hikmatli so‘zlar
Ú
úlgi – namuna ún – shovqin; un
únleslik nızamı – singarmonizm qonuni
únli – jarangli
únli dawıssız ses – jarangli undosh tovush
únsiz – jarangsiz
únsiz dawıssız ses – jarangsiz undosh tovush
útir – vergul
úylesiw (izafet) – izofa; (qaratqichli bog‘lanish)
úylesiwshi anıqlawısh – qaratqich(li) aniqlovchi
W
ólshew birlikleri – hisob so‘zlari
ónimli – unumli
ózbek xalıq dialektleri – o‘zbek xalq shevalari
ózgelik dáreje – orttirma nisbat
ózgergen tártip – o‘zgargan tartib
ózlestirilgen gáp – o‘zlashtirma gap
ózlik almasıǵı – o‘zlik olmoshi
ózlik dáreje – o‘zlik nisbat
waqıt baǵınińqılı qospa gáp – payt ergash gapIi qo‘shma gap
waqıt pısıqlawısh – payt holi
waqıt ráwishi – payt ravishi
orın atları – o‘rin bildiruvchi otlar
orın atların jasawshı qosımtalar – o‘rin-joy otlarini yasovchi qo‘shimchalar
orın baǵınińqılı qospa gáp – o‘rin ergash gapli qo‘shma gap
orın pısıqlawısh – o‘rin holi
orın ráwishi – o‘rin ravishi
orın sepligi – o‘rin-payt kelishigi
orın tártibi – gapda so‘z tartibi
orın almasıw tártibi – o‘zgargan tartib
ótken máhál – o‘tgan zamon
E
eki bas aǵzalı gápler – ikki bosh bo‘lakli gaplar
eki tillik awdarma sózlik – ikki tillik (tarjima) lug’at
eliklewish sózler – taqlid so‘zlar
erinlik dawıslı sesler – lablangan unli tovushlar
erinlik dawıssız ses – lab undosh tovushi
eziwlik dawıslı sesler – lablanmagan unli tovushlar
esaplıq san – miqdor son
Z
zattıń túr-túsi – predmetning belgisi
Sh
shamalıq san – chama son
shárt baǵınıńqılı qospa gáp – shart ergash gappi qo‘shma gap
shárt dáneker – (shart bog‘lovchisi)
shárt meyil – shart mayl
shárt pısıqlawısh – shart holi
shawqım – shovqin
sheriklik dáreje – birgalik nisbat
shıǵıs sepligi – chiqish kelishigi
C
cifr – raqam
citata – sitata