8-ámeliy jumıs: Python programmalastırıw tili operatorları

# Qosıw
a = 10 + 5  # 15

# Alıw
b = 10 - 5  # 5

# Kóbeytiw
c = 10 * 5  # 50

# Bóliw
d = 10 / 5  # 2.0 (pútin emes nátiyje)

# Pútin bóliw
e = 10 // 3  # 3 (pútin bólimi)

# Qaldıq
f = 10 % 3  # 1 (qaldıǵı)

# Dárejege kóteriw
g = 2 ** 3  # 8 (2 sanınıń 3-shi dárejesi)

# Quramalı mısal
h = (10 + 5) * 2 / 3  # 10.0

# Tikkeley menshiklew
x = 5

# Qosıp menshiklew
x += 3  # x = x + 3

# Alıp menshiklew
x -= 2  # x = x - 2

# Kóbeytip menshiklew
x *= 4  # x = x * 4

# Bólip menshiklew
x /= 2  # x = x / 2

# Qaldıqtı menshiklew
x %= 3  # x = x % 3

# Dárejeni menshiklew
x **= 2  # x = x ** 2

a = 5
b = 10

# Teńlik
print(a == b)  # False

# Teń emeslik
print(a != b)  # True

# Úlken
print(a > b)   # False

# Kishi
print(a < b)   # True

# Úlken yamasa teń
print(a >= b)  # False

# Kishi yamasa teń
print(a <= b)  # True

# and operatorı
print(True and True)    # True
print(True and False)   # False

# or operatorı
print(True or False)    # True
print(False or False)   # False

# not operatorı
print(not True)        # False
print(not False)       # True

# Quramalı logikalıq ańlatpalar
x = 5
y = 10
print(x < 10 and y > 5)  # True
print(x > 10 or y < 15)  # True

# is operatorı
a = [1, 2, 3]
b = [1, 2, 3]
c = a

print(a is b)      # False
print(a is c)      # True
print(a is not b)  # True

# in operatorı
sanlar = [1, 2, 3, 4, 5]
print(3 in sanlar)       # True
print(6 in sanlar)       # False
print(6 not in sanlar)   # True

text = "Python"
print("th" in text)      # True

a = 60  # 60 = 0011 1100 
b = 13  # 13 = 0000 1101

# Bit AND
print(a & b)   # 12 = 0000 1100

# Bit OR
print(a | b)   # 61 = 0011 1101

# Bit XOR
print(a ^ b)   # 49 = 0011 0001

# Bit NOT
print(~a)      # -61 = 1100 0011

# Ońǵa jıljıtıw
print(a >> 2)  # 15 = 0000 1111

# Shepke jıljıtıw
print(a << 2)  # 240 = 1111 0000

def kalkulyator(san1, san2, operator):
    if operator == '+':
        return san1 + san2
    elif operator == '-':
        return san1 - san2
    elif operator == '*':
        return san1 * san2
    elif operator == '/':
        if san2 != 0:
            return san1 / san2
        return "Nolge bóliw múmkin emes"
    else:
        return "Nadurıs operator"

# Testlew
san1 = float(input("Birinshi sandı kiritiń: "))
san2 = float(input("Ekinshi sandı kiritiń: "))
operator = input("Operatordı kiritiń (+, -, *, /): ")
print("Nátiyje:", kalkulyator(san1, san2, operator))

def san_sistema_almastırıw(san, sistema):
    if sistema == 2:
        return bin(san)[2:]  # Ekilik sistema
    elif sistema == 8:
        return oct(san)[2:]  # Segizlik sistema
    elif sistema == 16:
        return hex(san)[2:]  # On altılıq sistema
    else:
        return "Nadurıs sistema"

# Testlew
san = int(input("Sandı kiritiń: "))
sistema = int(input("Sistema (2, 8, 16): "))
print("Nátiyje:", san_sistema_almastırıw(san, sistema))

def bit_operatsiyalar(a, b):
    print(f"AND: {a & b}")
    print(f"OR: {a | b}")
    print(f"XOR: {a ^ b}")
    print(f"NOT a: {~a}")
    print(f"a >> 2: {a >> 2}")
    print(f"a << 2: {a << 2}")

# Testlew
a = int(input("A sanın kiritiń: "))
b = int(input("B sanın kiritiń: "))
bit_operatsiyalar(a, b)

def student_bahalaw(baha, qatnasıw):
    ótkenbe = baha >= 50 and qatnasıw >= 80
    qayta_tapsırıw = (baha < 50 and qatnasıw >= 80) or (baha >= 50 and qatnasıw < 80)
    
    if ótkenbe:
        return "Ótken"
    elif qayta_tapsırıw:
        return "Qayta tapsırıw"
    else:
        return "Ótpegen"

# Testlew
baha = float(input("Bahasın kiritiń (0-100): "))
qatnasıw = float(input("Qatnasıw protsentin kiritiń (0-100): "))
print("Nátiyje:", student_bahalaw(baha, qatnasıw))

def san_analizi(san):
    jup = san % 2 == 0
    oń = san > 0
    úsh_bólinedi = san % 3 == 0
    bes_bólinedi = san % 5 == 0
    
    nátiyje = []
    
    if jup:
        nátiyje.append("jup")
    else:
        nátiyje.append("taq")
        
    if oń:
        nátiyje.append("oń")
    else:
        nátiyje.append("teris")
        
    if úsh_bólinedi and bes_bólinedi:
        nátiyje.append("15 ke bólinedi")
    elif úsh_bólinedi:
        nátiyje.append("3 ke bólinedi")
    elif bes_bólinedi:
        nátiyje.append("5 ke bólinedi")
    
    return ", ".join(nátiyje)

# Testlew
san = int(input("Sandı kiritiń: "))
print("San analizi:", san_analizi(san))