5-ámeliy jumıs: Python programmalastırıw tilindegi tiykarǵı maǵlıwmatlar tipleri

1. Sanlı maǵlıwmatlar (Numeric Data Types):
int (pútin sanlar): 5, -17, 1000
float (haqıyqıy sanlar): 3.14, -0.001, 2.0
complex (kompleks sanlar): 3+4j, 2-1j

# Sanlı maǵlıwmatlar menen islew
a = 10          # int
b = 3.14        # float
c = 2 + 3j      # complex

print(type(a))  # <class 'int'>
print(type(b))  # <class 'float'>
print(type(c))  # <class 'complex'>

2. Tekstli maǵlıwmatlar (String):
str: "Sálem", 'Python', """Kóp qatarlı tekst"""

# String mısallar
atı = "Gúlayım"
qala = 'Nókis'
tekst = """Bul kóp
qatarlı 
tekst"""

print(atı[0])     # 'A'
print(len(qala))  # 5

3. Logikalıq maǵlıwmatlar (Boolean):
bool: True, False

# Boolean mısallar
aqıllı = True
aqılsız = False

print(5 > 3)   # True
print(10 == 9) # False

4. Dizimler (Lists):
Ózgeriwshi, tártiplengen kollekciya

# List mısallar
sanlar = [1, 2, 3, 4, 5]
atlar = ["Aliy", "Ayjan", "Berdaq"]

sanlar.append(6)
print(sanlar)      # [1, 2, 3, 4, 5, 6]
print(atlar[1])    # "Ayjan"

5. Kortejler (Tuples):
Ózgermeytuǵın, tártiplengen kollekciya

# Tuple mısallar
koordinatalar = (10, 20)
RGB = (255, 128, 0)

print(koordinatalar[0])  # 10

6. Jıyındılar (Sets):
Unikal elementlerden ibarat kolleksiya

# Set mísallar
miywe = {"alma", "alma", "almurt", "erik"}
print(miywe)  # {'alma', 'almurt', 'erik'}

7. Sózlik (Dictionary):
gilt-mánis juplarınan ibarat kolleksiya

# Dictionary mısallar
student = {
    "atı": "Gúlnaz",
    "jası": 20,
    "qala": "Nókis"
}

print(student["atı"])    # "Gúlnaz"
print(student.get("jası")) # 20

Ámeliy tapsırma:
Tómendegi kodtı orınlap kóriń hám nátiyjelerin túsindirip beriń:

# Hár qıylı maǵlıwmat tiplerin qollanıw
student_maǵlıwmatı = {
    "atı": "Ayjan",
    "jası": 19,
    "boyı": 1.70,
    "student": True,
    "pánler": ["Matematika", "Fizika", "Informatika"],
    "bahalar": (95, 87, 92)
}

print("Student haqqında maǵlıwmat:")
print(f"Atı: {student_maǵlıwmatı['atı']}")
print(f"Jası: {student_maǵlıwmatı['jası']}")
print(f"Boyı: {student_maǵlıwmatı['boyı']} m")
print(f"Student pa?: {student_maǵlıwmatı['student']}")
print(f"Oqıytuǵın pánleri: {', '.join(student_maǵlıwmatı['pánler'])}")
print(f"Bahaları: {student_maǵlıwmatı['bahalar']}")

# Ortasha ballın esaplaw
orta_ball = sum(student_maǵlıwmatı['bahalar']) / len(student_maǵlıwmatı['bahalar'])
print(f"Orta ballı: {orta_ball}")

Bul kodtı orınlatıw arqalı siz Python tilinıń hár qıylı maǵlıwmat tiplerin bir waqıtta qollanıwdı úyreniwińiz múmkin.

Test sorawları
1. Tómendegi maǵlıwmat tipleriniń qaysısı ózgermeytuǵın (immutable) bolıp esaplanadı?
a) List
b) Tuple
c) Set
d) Dictionary
2. Python tilinde qanday jаzıw arqalı ózgeriwshiniń maǵlıwmat tipin bilip alıwǵa boladı?
a) datatype()
b) typeof()
c) type()
d) show_type()
3. Tómendegi kodtıń nátiyjesin anıqlań:

x = "123"
y = int(x)
print(type(y))

a) <class />
b) <class />
c) <class />
d) <class />

4. Dictionary maǵlıwmat tipinde element qosıw ushın qaysı metodtan paydalanıladı?
a) append()
b) add()
c) update()
d) insert()
5. Tómendegi kodta qanday qátelik bar?

set1 = {1, 2, [3, 4]}

a) Sintaksis qátesi
b) List set ishinde qollanılmaydı
c) Set bos bolıwı kerek
d) Qátelik joq
6. Qaysı kod dizimniń uzınlıǵın qaytaradı?
a) count([1,2,3])
b) size([1,2,3])
c) len([1,2,3])
d) length([1,2,3])
7. Tómendegi nátiyje qanday maǵlıwmat tipi?

x = 5 > 3
print(type(x))

a) <class />
b) <class />
c) <class />
d) <class />

8. Set maǵlıwmat tipiniń tiykarǵı ózgesheligi nede?
a) Tártiplengen elementler
b) Gilt-mánis juplıǵı
c) Tek unikal elementler
d) Ózgermeytug'ın elementler
9. Tómendegilerdiń qaysısı durıs kompleks san?
a) 3+4
b) 3+4i
c) 3+4j
d) 3i+4j
10. List penen Tuple arasındaǵı tiykarǵı ayırmashılıq nede?
a) List kóbirek orın aladı
b) Tuple tek sanlar menen isleydi
c) List elementlerin ózgertiw múmkin, Tuple elementlerin ózgertiw múmkin emes
d) Tuple kóbirek elementlerdi saqlay aladı