“Амударьяның арғы жағасында теңлеслеринен өзиниң Қудай берген таланты, ширели ҳаўазы менен ажыралып туратуғын, талантта теңи жоқ бир жигит бар. Көркем-өнер бостанының ертеңги бүлбили де, мақтанышы да усы жигит болады. Оның даўысындағы имканият шексиз ҳәм шегарасыз”. Бул ардақлаў сөзлери атақлы көркем-өнер ийеси Комилжон Отаниёзов тәрепинен 1970-жылда айтылған еди.



Устазының бул гәплери оңынан келди. Атажан Худойшукуров 50 жыл ғана өмир сүрген болса да, тирилигинде аты әпсанаға айланған қосықшы еди. Ол Өзбекистан, Түрикменистан, Татарыстан ҳәм Қарақалпақстан халық артисти сыяқлы атақларға ийе болды. Туўылған мәканы Төрткүлде дөретиўшилик етип, аўылда жасаған болса да дүньяға танылыў мүмкинлигин дәлийллей алды. Яғный батыста кеңнен тарқалған «Талантлылар аўылда туўылып, Парижде қайтыс болады», деген қағыйданың надурыс екенлигин өз өмири мысалында дәлийллеп берди.



Атажан Худойшукуров 1944 жылы 4-октябрьде Төрткүл районында туўылды. Балалығында мектепте, кейин болса, район ҳәм Қарақалпақстан Республикасы бойынша өткерилген түрли таңлаўларда қатнасып, жаслығынан елге танылған қосықшы болып жетилисти. Сонлықтан оны 19 жасынан баслап Бердақ атындағы Қарақалпақстан мәмлекетлик филармониясына жумысқа қабыл етти. 1972-90 жылларда филармонияға қараслы «Әмиў толқынлары» ансамбилинде көркемлик жетекши басшысы болды.





1960-жылларда Атажанның дайысы Юлдош аға оған биринши устаз болды, соң ол рубап шертип қосықлар айта баслады. Дайысы Юлдош Оллашукуровтың досты, атақлы қосықшы Комилжон Отаниёзов Атажандағы көркем-өнерге болған ықласын сезип, оны шәкиртликке алады.









14 жасынан баслап ол Төрткүл, Нөкис ҳәм Ташкент қалаларында өткерилген иләжлар, той кешелери ҳәм ҳасыл байрамларына белсене қатнасады. 1964 жылдың гүз айларының биринде Үргенишли телеоператор Ғанижон Дўстжоновтың үйинде мийманда болады. Ол Атажан менен танысып, оның қосықларынан заўықланады. Солай етип “Қўш соҳил булбули” атамасындағы көрсетиўде бир неше қосықларын атқарып шығады. Оны тек ғана Төрткүл емес, ал Үргениш ҳәм Хорезм телевидениесин көретуғын Түркменистанға да даңқы шықты.















Ол 24 жасында «Қарақалпақстанға хызмет көрсеткен артист» атағына ийе болды. Ал 26 жасында «Қарақалпақстан халық артисти», 30 жасында Ҳамза атындағы Мәмлекетлик сыйлықтың лаўриатына айланды. 1977 жылда болса «Өзбекистан халық артисти» атағы менен сыйлықланды. Сол ўақытлары ол миллионлаған көркем-өнер ықласбентлериниң қосықшысына айланып үлгерди. 1981 жылда Татарыстанда өткерилген «Қарақалпақстан әдебияты ҳәм көркем өнери декадасын»да белсене қатнасып, «Татарыстан халық артисти», 1994 жылдың бәҳәринде болса, «Түрикменистан халық артисти» атақлары менен сыйлықланды.







Атажан Худойшукуров 1994 жыл 22 декабрьде – 50 жасынан азғана ўақыт өтип бул жарық әлем ҳәм мухаддес көркем-өнер бостаны менен мәңгиге хошласты. Бирақ оннан өшпес естеликлер ҳәм ҳүрметлерге мүнәсип жақсы ат қалды. Ол ел-халықтың кеўлинен, миллионлаған қосық ықласбетлериниң жүрек төринен мүнәсип орын ийеледи. Атажан Худойшукуровтың естелиги ҳәм аты мәңгилестирилди. Өзи туўылып өскен Төрткүл районында бир көше, районлық мәденият сарайы Атажан Худойшукуров аты менен атала баслады. Елликқала районының Мәденият сарайына да, көркем-өнер колледжине де Бостан қаласының көшелериниң бирине де Атажан Худойшукуровтың аты берилди.









1999 жылдан баслап Бостан қаласында Өзбекистан Республикасының Мәденият ҳәм спорт ислери министрлиги ҳәмде Елликқала районы ҳәкимлиги басламасы менен ҳәр еки жылда бир мәрте жас қосықшылар ҳәм дәстүрли атқарыўшылардың «Атажан Худойшукуров атындағы көрик-таңлаўы»н өткериў дәстүрге айланды. Бул таңлаўларда жас талант ийелери, өзлериниң уқып ҳәм көркем-өнерин кең ен жайдырмақта. 30 дан артық талантлы атқарыўшылар көрик таңлаўдың жеңимпазлары болды. Елликқала районында «Атажан Худойшукуров атындағы Халықаралық фонд» шөлкемлестирилди. Буның нәтийжесинде көплеген ийгиликли ислер әмелге асырылып, жамғарма басламасы менен жас бақсылар, жас қосықшылар, сүўретшилер, өнерментлер, жас операшылар, халық фолклор атқарыўшыларын қоллап қуўатлаў бойынша бир қатар жумыслар әмелге асырылды.





Өзбекистан Қәҳәрманы, халық шайыры Ибрайым Юсупов Атажан Худойшукуров ҳаққында мынандай баҳалы пикирлерди билдирген еди: «- Атажанның мухаббат, садықлық ҳәм дослық, ана-журт ҳаққындағы қосықларын тыңлаған сайын дүньяға жаңадан келгендей, жаңаша әлемди жаратқандай боласаң. Жүрегиңде муҳаббат сезими енди урып атырғандай, кеўлиң мине усы сыйқырды сезимлер менен бирге өзиңде сезинесең. Және бир гәп: Орта Азияда оның бүлбилдей даўсы ҳәммеге бирдей таныс ҳәм қәдирдан еди. Әсирлер даўамында сондай болып қалады…»









Жақсыдан атта, бағда қалады деп бийкар айтылмаған екен! Атажан Худойшукуровтан болса, шынында да, жақсы ат пенен бирге жүзлеген кеўилге қонымлы мақамлар, қосықлар, мийрас болып қалды. Бул бийбаҳа мийраслардың өмири болса, гүмансыз мәңгилик болады. Ҳақыйқаттан да, Атажанның өмири, көркем-өнер әлеминдеги тынымсыз искерлиги, оның адамгершилиги, бир-биринен әжайып пазыйлетлери, дөретиўшилик усылы ҳәм излениўлери, басып өткен жоллары ҳаққында бир неше китап ҳәм дәстанлар жазыў мүмкин.