Televizor pultin kim oylap taptı?
Televizor aldında jaylasıp alıp, qálegen baǵdarlamalardı kórgenge ne jetsin? Ásirese otırǵan ornımızdan qozǵalmay-aq kanallardı ózgertiwge múmkinshilik bergen televizor pultin kim oylap tapqanın bilgińiz keletin shıǵar. Demek onda …
Robert Adler menen Yudjin Makdonaldtıń arqasında pútkil dúnya júzi adamları televizorınıń qulaqların basqa kanalǵa ózgertiw ushın qasına barıp buramaytuǵın boldı. Ekewiniń miynetiniń arqasında biz "Háy ana tórtinshi kanalǵa qoyıp jiber" degen sózdi esitetuǵın úydiń genjetayınıń mazasın almaymız. Yudjin Makdonald 1923 jılı Zenito Radio Corparation kompaniyasın ashıp, usı jerde ol 45 jıl dawamında hadal miynet etken. Onıń basqarıp atırǵan kompaniyası FM jiyilik diapazonlarında jumıs isleytugın radio tolqınların efirge shıǵaratuǵın bolǵan. Biraq, Yudjin buǵan qanaatlanbay, ol óziniń izertlew jumısların dawam ettirip, bir qansha jetiskenliklerge eristi. Atap ótsek, Makdonaldtıń basqarǵan kompaniyası ótken ásirdiń 30-jıllarında televiziyalıq qabıllawıshtı oylap tapqan. Biraq oǵan Yudjin qanaatlanbay, ol óziniń izertlew jumısların taǵıda dawam ettirip, bir qansha jetiskenliklerge eristi. Atap ótsek ótken ásirdiń 30-jıllarında ol televiziyalıq qabıllawıshtı oylap taptı. Yudjinniń baslı maqseti pútkil adamzattı televiziyalıq reklamalardıń sheksiz sanınan qutqarsam dep qattı ármanlaǵan. Biraq televiziyanıń jıldan jılǵa rawajlanıwına baylanıslı reklamalar menen gúresiw Yudjin ushın qorlıqqa aylandı. Keyin Makdonald adamlardıń ornınan turmay bir jerde otırıp, kanallardı ózgertiwge múmkinshilik beretuǵın texnikalıq quraldıń joybarın islewdi baslı maqset etip qoyadı. Yudjin áskerlik xızmetke shaqırılǵannan keyin sol jerde de keleshektegi jobasına uqsas qurılmalardı jiyi kórgen. Aradan az ǵana waqıt ótkennen keyil ol óziniń barlıq bilimin usı qurılmanıń payda bolıwına sarıpladı. 1950 jılı Zenith kompaniyasınıń ataqlı injenerleri Jalqaw atlı dáslepki alıstan basqarıw pultin oylap tapqan edi. Bul texnikalıq daǵdarıstıń úlken adımı boldı. Biraq Jalqawtelevizorǵa sımnıń kómegi menen jalǵandı. Bul jaǵday alımlar menen kóplegen adamlardıń narazılıǵına sebep bolǵan. 1955 jılı usı qurılmanıń ornın Zenith injeneri Yudjin Polnidiń qurılması tolıqtırdı. Biraq Polnidiń de qurılması paydalanıwǵa qolaysız bolıp, Makdonaldtıń kewlinen shıqpadı.
Keyin ol óz kompaniyasında islewshi barlıq injenerlerdi jıynap, jańa zamanagóy talaplarǵa tolıq juwap bere alaruǵın alıstan basqarıw pultin qurastırıwdı baslı wazıypa etip qoydı. Jańa izertlewler hám qurılmalar qurastırıw basqarmasın Robert Adler basqarǵan. Zenith kompaniyasında ol óz ámelin 1941 jılı baslaǵan injener jańa qurılmanıń negizi retinde radiotolqınlardı paydalanıwdı usındı. Tolqınlar qalıń diywallardan ótip, qońsılas televizorlardı da basqara alǵan. 1980 jılları texno jańalıǵın tolıgı menen infraqızıl nurlı pultlerdi qurastırıwǵa bel baylap, jańa zamanagóy úlgilerdiń dúzilisin islewdi dawam ettirdi. 1997 jılı Adlerdiń oylap tapqan qurılması Amerikalıq akademiyanıń Emmy sıylıǵına iye bolǵan. Házirgi waqıtta barlıq televizorlar menen túrli texnikalıq qurılmalar alıstan basqarıw pulti menen úskenelendi. Robert Adlerdiń háyeliniń aytıwınsha, pult jańalıq ashqan kúyewiniń unaǵan qurılması bolmadı. "Ol televizordı júdá az kóredi. Kóbinese kitap oqıwdı unatadı. Robert Adler 180 jańalıqtıń avtorı.