Miywe atı menen atalǵan Apple kompaniyası hám onıń tariyxı
Apple Inc – jeke hám planshet kompyuterler, audiopleerler, telefonlar menen baǵdarlamalar islep shıǵarıwshı amerikalıq korporaciya. Onıń bas imaratı – Kaliforniya shtatındaǵı Kupertino qalasında jaylasqan. Kompaniyanıń ataqlı ónimleri kompyuterlerdiń Macintosh tarmaǵı, iPod, iPhone hám iPad bolıp tabıladı. 2011 jıldıń avgust ayında Apple kompaniyası dúnyadaǵı eń qımbat kompaniya bolıp tanılǵan.
1976 jılı 1 aprelde Kaliforniyanıń Kupertino qalasında kompaniyaǵa tiykar salınǵan. 1977 jıldıń 3 yanvarında korporaciya retinde dizimnen ótken. 30 jıl dawamında kompaniyanıń atı Apple Computer, Inc. bolǵan. 2007 jılı 9 yanvarda “Computer” sózi alıp taslandı.
Tariyxı
Korporaciyanıń tiykarın Stiv Djobs, Stiv Voznyakov hám Ronald Weyn salǵan. Voznyakovtıń ózi islep shıqqan kompyuter dáslep kópshilikke Homebrew Computer Club-ta kórsetilgen edi. Bul Apple I jeke kompyuteri edi. Usıǵan shekem 1974 jılı “Altair 8800” kompyuteri shıqqan edi, biraq olar jeke kompyuter retinde texnikalıq jaǵınan juwap bermeytuǵın edi. 1970 jıllardıń aqırı 1980 jıllardıń basında Apple II kompyuteriniń dúnya boyınsha millionlaǵan danası satıldı.
1980 jılları Apple tiykarında Apple III jobasınıń shıǵarılıwı sátsiz boldı. 1981 jılı Voznyak avtokólik apatına ushırap waqtınsha jumıs islemedi. Usı waqıtta Apple III-tiń satılıwına baylanıslı qıyınshılıqlar hám mashqalalar ushın Djobs 40 xızmetkerin jumıstan bosatıwına tuwrı keldi. Al baspasózlerde kompaniyanıń jaqın arada jabılıwı haqqındaǵı sózler payda boldı.
1984 jılı Apple firması óziniń dáslepki jańa 32 razryadlı Macintosh kompyuterlerin usındı. Soń kompaniya usı kompyuterlerdiń seriyaların shıǵarıw menen shuǵıllandı. Macintosh kompyuterleri firmalıq operaciyalıq sistema menen úskenelengen Motorola processorı tiykarında islep shıǵarılǵan.
2001 jılı 23 oktyabrde Apple iPod audiopleyerlerin islep shıǵardı. Ol kópshilik kewlinen shıǵıp, muzikalıq pleyerlerdiń aldınǵı qatarında boldı. 2009 jılı sentyabr ayında ótkerilgen sanaw boyınsha 220 millionnan aslam, iPod satılǵan. 2007 jıldıń yanvar ayında firma sensorlı iPhone smartfonların usınıp, 2010 jılı satıwǵa iPad planshetli kompyuterin islep shıǵardı. Usı jańa ónimniń shıǵarılıwı arqasında Apple-diń finanslıq jaǵdayı kúsheyip, 2011 jılı dúnyadaǵı eń qımbat kompaniyaǵa aylandı.
Atı
Firmanıń termini “apple” inglisshe sóz bolıp, qaraqalpaqsha awdarması alma (miywe atı). Onıń logotipinde de alma miywesiniń súwreti sáwlelengen. “Apple” atın Stiv Djobs qoyǵan. Sebebi ol usıǵan shekem alma fabrikasında jumıs islep, miywe dietasın qabıl etken. Djobs bul sózdi qulaqqa jaǵımlı dep esaplaǵan. Al Macintosh – AQSHta satılatuǵın alma túri bolıp, Stiv Djobs kompaniyaǵa kelgenge shekem Macintosh jobasınıń jetekshisi Djef Raskinniń unatqan alma túri bolǵan.
Logotipi
Apple-diń eń birinshi logotipin R. Weyn islep shıqqan. Bul Isaak Nyutonnıń alma tereginiń astında otırǵan kórinisi bolǵan. Keyin Rob Djanoff bir jaǵı tislengen, almanıń súwretin usınıp, ol 1976 jıldan 1998 jılǵa shekem qollanılǵan. Keyin almanıń reńin qaraǵa ózgertti. Bul logotip 1998 jıldan berli qollanılıp kelmekte.
Apple Akciyaları NASDAQ birjasında hám Londonnıń qor birjasında satıladı. 2011 jıldıń basında satılǵan akciyalardıń ulıwma san921,28 mln dana.
Ónimleri hám iskerligi
Kompaniya ónimleriniń bir bólegin ózine tiyisli dúkanlar tarmaǵı arqalı satadı (hámmesi 324 dúkan, AQSHta, Kanadada, Ulıbritaniyada hám t.b). Házirgi waqıtta Apple kompaniyasınıń tiykarǵı ónimleri: iPhone uyalı telefonları, iPad planshetli kompyuterleri, MacBook, MacBook Pro, MacBook Air, Mac mini, iMac, Mac Pro jeke kompyuterleri, Apple TV multimediyalıq pleyeri, iPod Shuffle, iPod nano, iPod classic hám iPod touch ıqshamlı multimediyalı pleyerleri hám t.b. Sonıń menen bir qatarda usı ónimlerge arnalǵan aksessuarlardı hám baǵdarlamalıq támiyinleniwlerdi de islep shıǵaradı.