Sociallıq tarmaqtaǵı is háreketler

Búgingi kúnde internet paydalanıwshılarınıń kópshiligi sociallıq tarmaqlardan dizimnen ótip óz akkauntın ashqan. Xabar tasıwda belsene bolǵan bul xızmet sisteması paydalanıwshınıń is háreketlerin qaldırmay ekinshi bir paydalanıwshılarǵa tarqatadı , kerek bolsa mikrobloglarda jazılǵan tekstler sáykesligin tekserip, usıǵan uqsaǵan pikirlerdi bir jerge jámlep beredi. Yaǵnıy bul xızmet túri házirgi waqıtta doslar arasındaǵı qarım qatnaslardı kópshilikke járiyalaw ushın xızmet etpekte. Sonlıqtan házirgi waqıtta sociallıq tarmaqtan paydalanǵanda nelerge itibar beriwimiz kerek? Nelerge ámel qılıwımız kerek? Bundaǵı hár bir is háreket tarmaq arqalı basqa paydalanıwshılarǵa járiyalanıwın bilemizbe?

Internet tarmaǵındaǵı interaktiv saytlar búgingi kúnde kópshilik paydalanıwshısına iye bolıp tabıladı. Sonlıqtan bunday veb saytlar arasındaǵı básekide barǵan sayın artıp, paydalanıwshılardıń kewlinen shıǵıp kelmekte. Mine usınday interaktiv veb saytlar qatarına búgingi kúnde sociallıq tarmaqlarda kiredi. Sociallıq tarmaq paydalanıwshılar auditoriyasınıń kópshiligin jaslar quraydı. Sonlıqtan bul tarmaq ústinde islep atırǵan sayt xızmetkerleri jaslar psixologiyasın tereń úyrenip, solardıń qızıǵıwshılıqların bir jerge jámlep, bir sistemaǵa aylandırdı. Mine usı sistema doslar arasındaǵı sistema bolıp tabıladı. Facebook, Moy Mir, odnoklasniki saytları mısalında kóretuǵın bolsaq bul saytlar paydalanıwshıları ekinshi bir adamǵa doslasıw maqsetinde sorawnamalıq usınıs jiberedi. Jiberilgen usınıs ekinshi bir adamǵa barıp, onı dos retinde qabıllaw yamasa qabıllamawdı usı paydalanıwshı sheshedi. Bul tarmaqlarda qabıllaǵan paydalanıwshılar óz ara dos dep júritiledi. Sociallıq tarmaqlarda jazılǵan hár bir pikirler, mikrobloglar hám basqada xızmetler sociallıq tarmaqtaǵı is háreket bolıp esaplanadı. Al bul is háreketler paydalanıwshınıń doslarına birdey waqıtta járiyalanadı. Mısalı Y. atlı paydalanıwshınıń jazǵan mikroblogı barlıq doslarına járiyalanadı. Al dosları buǵan juwap retinde óz pikirin(kommentariya) jazıwı múmkin. Pikirler izbe izligi bir neshe kún, ay hátte jıllar dawamında talqılanıwı múmkin. Y. atlı paydalanıwshı doslar arasındaǵı súwretlerdiń birin unatıp “unatıw” túymesin basıp óz is háreketlerin dawam ettiredi.

Jeke informaciyalarıńız kerek waqtında hámmege járiyalanıwı múmkinligin bilesizbe?
Joqarıda atap ótilgen Y. atlı paydalanıwshınıń jeke xabarları, mikroblogları, foto-ların basqa bir adam qolǵa kiritiwdi maqset qılıp aladı hám sol adamdı sociallıq tarmaqtan izleydi. Sociallıq tarmaqtan sol adamdı tawıp alıp ap-ańsat jeke informaciyaların qolǵa kiritedi. Yaǵnıy Y. isimli paydalanıwshı eger sociallıq tarmaqta islengen háreketleri qánshelli kóp bolsa, ol haqqında sonsha maǵlıwmatqa iye bolıw ańsat boladı.

Al siz sociallıq tarmaqta óz is háreketlerińizge itibarsız bolsańız ayırım mashqalalar kelip shıǵıwı múmkin. Mısalı Y. isimli jigit bir qızdı haqıyqıy ómirde unatıp qaldı. Al sol qızǵa Y. isimli jigit tuwralı maǵlıwmat kerek boldı hám sol qız Y. isimli jigitti sociallıq tarmaqtan tawıp, onıń is háreketlerin gúzetiwi múmkin. Mısalı Y. isimli jigit 1 jıl aldın basqa qızdı unattı, oǵan mikrobloglar arqalı pikirler jazdı al ol qızda juwap retinde súwretlerine pikirler jazdı. Mine kórip turǵanımızday 1 jıl aldınǵı waqıyalardı sociallıq tarmaq ele járiyalap atır. Ótken iske salawat degen naqıl sociallıq tarmaqlarǵa aytılmaǵan sıyaqlı. Mine aqıbetinde Y. isimli jigittiń unatqan qızı Y. haqqındaǵı barlıq maǵlıwmatlarǵa iye boldı. Kerek bolsa onıń psixologiyasında úyrenip aldı, usı sociallıq tarmaqtaǵı is háreketinen.

Sonlıqtan ómirimizde bolıp atırǵan jańalıqlardı tolıǵı menen sociallıq tarmaq arqalı jetkerip otırsaq, bunıń aqıbeti joqarıdaǵıday unamsız jaǵdaylarǵa da alıp keliwi múmkin. Al bunday unamsız jaǵdaylardıń aldın alıw ushın burın jazılǵan mikrobloglardı, kommentariyalardı reti menen óshirip turıw maqsetke muwapıq. Sonday aq unamsız fotokórinisler, ádepsiz sózlerdi jazbaw kerek. Sonday-aq sociallıq tarmaq arxivinde saqlanıp atırǵan sóylesiwlerdi (chatlar) óshirip turıw kerek. Sebebi parolińizdi bilip qoyǵan basqa bir adam (paydalanıwshı) siziń jeke ómirińizdegi qarım qatnaslarıńızdı ap-ańsat qolǵa kiritiwi múmkin.
Sonlıqtan sociallıq tarmaqtaǵı is háreketlerge nemquraylıq penen qaramayıq.

Hesh bir adam óziniń jeke ómirine bóten adamnıń aralasıwın qálemese kerek. Sonlıqtan sociallıq tarmaqtıń paydası menen mine usınday unamsız táreplerinińde kóp ekenligin umıtpawımız lazım.

B. Kalmuratov